PRAKTIJKORGANISATIE - 19.03.2020

Leidraad hoe te handelen na calamiteiten

Calamiteit

Niet-beoogd of onverwacht. Een calamiteit is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en die heeft geleid tot een ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt of zelfs tot de dood. Deze definitie is ook in de brochure van de inspectie te vinden.

Inzicht in de gevolgen

Interviews. Om meer inzicht te krijgen in de verschillende manieren waarop patiënten en nabestaanden omgaan met een calamiteit, de nasleep ervan en de ervaringen met wat hen is overkomen, zijn verschillende patiënten en nabestaanden geïnterviewd. De resultaten laten zien hoe zij de eerste periode na het doormaken van een calamiteit hebben ervaren, wat er allemaal op hen af kwam, welke steun zij hierbij hebben ontvangen en hoe het contact met het ziekenhuis hierbij is verlopen.

Leidraad biedt handvatten

Vertaling. Inzichten en ervaringen van patiënten en nabestaanden zijn vertaald naar een praktische leidraad. Deze Leidraad ondersteuning na calamiteiten kan zorgprofessionals en ziekenhuizen helpen om calamiteitenprocedures nog meer aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van de getroffen patiënten en hun nabestaanden.

Contacten met zorgverleners zijn belangrijk. In de leidraad wordt bijv. stilgestaan bij het punt hoe ingewikkeld en emotioneel belastend het voor patiënten en nabestaanden kan zijn om de verschillende stappen rondom een calamiteit te doorlopen en hoe belangrijk de eerste contacten met zorgprofessionals en het ziekenhuis zijn, meteen na de calamiteit. Volgens de (herziene) KNMG-handreiking Omgaan met incidenten hebben zorgverleners ook een duidelijke informerende rol.

Op http://tipsenadvies-medicus.nl/download (MD 13.01.03) vindt u:• Leidraad ondersteuning na calamiteiten• de KNMG-handreiking Omgaan met incidenten

Processtappen en tips

In de leidraad zijn de hiernavolgende drie stappen met tips opgenomen.

1. Eerste opvang . Een calamiteit kan het vertrouwen van een patiënt en/of van nabestaanden in het ziekenhuis of de zorgverlener schaden. Een passende eerste opvang in een rustige omgeving, snel informeren, erkenning van de ingrijpende situatie, excuses maken, emotionele en praktische ondersteuning bieden, etc., kunnen eraan bijdragen dat het vertrouwen (deels) hersteld wordt.
2. Onderzoek. Het doorlopen van een calamiteitenprocedure is maatwerk. Het is van belang om de invulling en vormgeving vast te leggen in overleg met de patiënt en/of de nabestaanden. Belangrijke zaken zijn: informeren over melding van calamiteit bij de inspectie, aanwijzen van een vaste contactpersoon (bijv. de klachtenfunctionaris), in aanwezigheid van de hoofdbehandelaar het calamiteitenrapport bespreken, etc.
3. Vervolg. Overweeg om de patiënt en/of de nabestaanden te vragen om een kort evaluatieformulier in te vullen na afronding van de procedure. Tip.  Geef praktische en onafhankelijke informatie over mogelijkheden en eventueel de vervolgstappen en leg de rol en positie van de instelling uit.