LOON - 04.06.2020

Uw werknemer om een loonoffer vragen, mag dat?

Redelijke en billijke afspraken

Afspraken uit een arbeidsovereenkomst mogen alleen gewijzigd worden als u en werknemers daarmee instemmen. Zelfs als u een zogenoemd ‘eenzijdig wijzigingsbeding’ in deze overeenkomst heeft opgenomen, moet u bij een loonoffer aantonen dat er een zodanig zwaarwegend belang is voor dit offer dat het belang van uw werknemer (dat wordt geschaad) moet wijken. Het is dus de werkgever die moet aanvoeren dat handhaving van het loon in deze crisissituatie naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Als er geen overeenstemming is, dan is het aan de rechter om te toetsen of uw belang moet wijken voor het belang van uw werknemer.

Werknemer ergens toe verplicht? Verkeert u in financiële nood, dan kunt u uw werknemers verzoeken om tijdelijk een deel van hun loon in te leveren tot het moment dat uw bedrijf weer in financieel opzicht levensvatbaar is, maar zij zijn hiertoe niet verplicht. Zelfs niet als er wellicht ontslagen zullen vallen. De rechtspraak is hier helder over. Er zijn veel voorbeelden waarin de rechters van oordeel zijn dat het belang in dit soort gevallen onvoldoende zwaarwegend is. Zij stellen dan: afspraak is afspraak.

Alles in goed overleg. Voor wat betreft het aanpassen van arbeidsvoorwaarden staat voorop dat met wederzijdse instemming en in goed overleg, alles mag. Tip.  Als werknemers collectief besluiten in te stemmen met het verzoek een loonoffer te doen, omdat zij het belangrijk vinden dat het bedrijf niet failliet gaat en er niemand wordt ontslagen, dan kan dat. Openheid van zaken en een veelomvattend plan zijn cruciaal, zoals:

• u dient op het gebied van financiën aan te tonen dat het vijf voor twaalf is. U dient een zogenoemde ‘sense of urge’ te creëren, zonder werknemers angst aan te jagen;
• inzichtelijk moet worden gemaakt dat het loonoffer en andere plannen voor een kostenreductie de kans op overleven aanmerkelijk vergroot. Voor wat betreft het loonoffer kunt u als werkgever/eigenaar het goede voorbeeld geven door meer in te leveren;
• vraag niet allen een offer van werknemers maar laat zien dat de verhuurder, de bank, de leveranciers, etc. ook hun schouders eronder willen zetten;
• onderzoek of later in het jaar geplande activiteiten enen deals die omzet genereren naar voren kunnen worden gehaald;
• geef werknemers de tijd om zaken te overdenken en beantwoord eventuele vragen. Haast, hoe noodzakelijk misschien ook, werkt vaak averechts.

Tip.  Bied perspectief en maak financieel inzichtelijk dat na het zuur het zoet komt. Als zij weten dat hun loonoffer de kans op werk op de lange termijn vergroot, zullen zij eerder dit offer brengen.

Alternatieven

Mist het loonoffer zijn doel en volgt er toch een sluiting, dan krijgen werknemers door een offer een lagere WW-uitkering, vakantietoeslag en andere loongerelateerde arbeidsvoorwaarden.

Tip 1.  In het kader van goed werkgeverschap is het verstandig om eerst alternatieven te onderzoeken, bijv. door activiteiten die niet van levensbelang zijn voor voorbestaan van uw bedrijf te schrappen (overtollig vet wegsnijden) of uit te stellen.

Tip 2.  Kijk ook of er bepaalde loononderdelen kunnen worden ingekort waarover een pensioen of uitkering niet berekend wordt, zoals sommige bonussen, studiekosten en onkostenvergoedingen. Overweeg tot slot ook of een ontslagronde niet toch een betere uitwerking heeft.