ERFRECHT - 09.06.2020

Voorkom dat een dwarsligger de erfenisverdeling blokkeert

Als de erfenis moet worden verdeeld, moeten alle erfgenamen het daar mee eens zijn. Maar wat als er een erfgenaam dwarsligt? Hoe kunt u dat beter regelen in een testament? Wat is goed om te weten?

Erfenis verdelen. Oom Wim is overleden zonder achterlating van een echtgenoot of afstammelingen. Hij heeft geen testament gemaakt. Tot de nalatenschap behoren een bedrijf, meerdere percelen grond, tegoeden op bank- en spaarrekeningen, inboedelgoederen en een auto. Schulden zijn er niet. Omdat de broers en zussen van Wim allen zijn vooroverleden, zijn veertien neven en nichten zijn wettige erfgenamen. Ieder van hen heeft recht op een gelijk deel van de nalatenschap (erfenis).

Unanimiteit van stemmen vereist

Patstelling. Als er door de neven en de nichten via Skype (in deze coronatijd!) een familiebijeenkomst wordt georganiseerd om de nalatenschap te verdelen, blijkt het niet mogelijk te zijn om tot overeenstemming te komen. Neef Geert heeft wel interesse in het bedrijf en de percelen grond, maar de andere erfgenamen zien dat niet zitten. Ze willen alles verkopen aan de hoogste bieder en het geld onder de erfgenamen verdelen. Omdat Geert dwars blijft liggen, ontstaat er een patstelling. De nalatenschap kan alleen maar worden verdeeld met unanimiteit van stemmen.

Tussenkomst rechter. Als de erfgenamen niet tot overeenstemming komen, kan er aan de rechter worden gevraagd om de wijze van verdeling vast te stellen. Ook heeft de rechter de bevoegdheid om de nalatenschap zelf te verdelen (art. 3:185 lid 1 BW) . Als daarbij blijkt dat een erfgenaam wordt overbedeeld, dan moet hij de overwaarde aan de andere erfgenamen vergoeden (art. 3:185 lid 2 sub b BW) . Als het om een groot bedrag gaat, kan de rechter bepalen dat de overwaarde in termijnen mag worden voldaan (art. 3:185 lid 3 BW) .

Uitkomst ongewis. Op basis van deze wettelijke bepaling heeft de rechter dus de bevoegdheid om het bedrijf en de grond aan Geert toe te delen voor een door de rechter vastgestelde waarde. Daarbij kan hij bepalen dat Geert de overwaarde in termijnen aan de overige neven en nichten mag uitbetalen. Die kunnen zich daar niet tegen verzetten. De rechter heeft echter een zelfstandige bevoegdheid. Hij kan dus ook bepalen dat het bedrijf aan een andere erfgenaam wordt toegedeeld of dat alles wordt verkocht aan een derde.

Kosten. Bijkomend nadeel bij tussenkomst van de rechter is dat alle kosten die daarmee verband houden, ten laste komen van het vermogen van de nalatenschap. Deze kosten komen niet uitsluitend voor rekening van de verliezer. Iedere erfgenaam voelt dit dus in zijn portemonnee.

Bepaling in testament opnemen

Democratieclausule. Het was dus beter geweest als oom Wim een testament had gemaakt waarin hij zijn nalatenschap, of in ieder geval de wijze van verdeling, had vastgelegd. In dat testament had hij een democratieclausule kunnen opnemen, zodat de erfgenamen kunnen beslissen over de verdeling van de nalatenschap met een gewone meerderheid van stemmen (de helft plus één).

Executeur. Nog beter was het geweest als oom Wim in het testament een executeur had benoemd. Deze moet de nalatenschap afwikkelen. In het testament kan aan de executeur ook de bevoegdheid worden toegekend om de nalatenschap namens alle erfgenamen te verdelen. De erfgenamen moeten dan afwachten wat er aan hen wordt toegedeeld. Voor de zekerheid kunt u in uw testament ook nog een opvolgende executeur benoemen. Deze treedt op in plaats van de eerstbenoemde executeur. Zo voorkomt u dat de verdeling van de erfenis weer een zaak wordt van de gezamenlijke erfgenamen, als de eerstbenoemde executeur is overleden of als hij zijn benoeming niet aanvaardt.

Regel een testament waarin een democratieclausule staat, zodat er met meerderheid van stemmen kan worden besloten. Nog beter is het om een executeur te benoemen: deze kan de erfenis verdelen zonder dat de erfgenamen zich ermee kunnen bemoeien.

Contactgegevens

Indicator BV | Schootense Dreef 31 | Postbus 794 | 5700 AT Helmond

Tel.: 0492 - 59 31 31 | Fax: 040 - 711 17 00

klantenservice@indicator.nl | www.indicator.nl

 

KvK-nummer: 17085336 | Btw-nummer: NL-803026468B01