Wat bewaken bij schenking 180 dagen voor overlijden?

Overheveling van vermogen

Het doen van schenkingen aan de kinderen is een goed middel om belastingvrij vermogen over te hevelen naar de volgende generatie. Door handig gebruik te maken van de daarvoor geldende fiscale vrijstellingen, wordt belastingheffing op dat vermogen vermeden.

Erfbelastingtariefvoordeel. Ook kan het doen van schenkingen tariefvoordeel opleveren voor de erfbelasting. Voor een erfrechtelijke verkrijging tot een bedrag van € 126.723 (in 2020) geldt een belastingtarief van 10%. Over de verkrijging boven dat bedrag betalen de erfgenamen in tariefgroep 1 (partner en kinderen) 20% aan erfbelasting. Door het doen van schenkingen kan de erflater het vermogen zodanig afromen dat de erfgenamen niet in de hogere tariefgroep terechtkomen.

Binnen 180 dagen

Daarvoor moet echter wel tijdig actie worden ondernomen, want voor schenkingen die worden gedaan binnen een termijn van 180 dagen voor overlijden van de erflater, bestaat het wettelijk vermoeden dat deze schenkingen met het oog uitsluitend zijn gedaan op een naderend overlijden om erfbelasting te besparen. Bewijs daartegen is niet mogelijk. De dag van de schenking wordt daarbij aangemerkt als de eerste dag van de wettelijke termijn. Vanaf die dag begint de termijn dus te lopen.

Wat zegt de wet? Voor schenkingen binnen 180 dagen voor overlijden, bepaalt de wet dat deze krachtens erfrecht zijn verkregen (art. 12 lid 1 SW) . Er wordt gedaan alsof de schenking niet heeft plaatsgevonden. De erfgenaam erft daardoor een hoger bedrag, want het bedrag van de schenking wordt opgeteld bij het bedrag of de waarde van de erfenis die wordt verkregen. Daarover betaalt de erfgenaam erfbelasting.

Schenking blijftjuridisch in stand. Overigens is het niet zo dat door deze bepaling de schenkingen die door de erflater zijn gedaan binnen 180 dagen voor zijn overlijden in juridisch opzicht worden teruggedraaid en gaan behoren tot het vermogen van de nalatenschap. De schenkingen blijven gewoon in stand. Andere erfgenamen kunnen daar geen aanspraak op maken. De ‘180-dagenregel’ geldt immers alleen voor de heffing van erfbelasting.

Schenkbelasting verrekenen. Heeft een erfgenaam al schenkbelasting betaald en moet hij na het overlijden over het verkregen bedrag ook nog erfbelasting betalen, dan is er sprake van dubbele erfbelasting. In dat geval mag de erfgenaam het aan schenkbelasting betaalde bedrag evenredig verrekenen met het bedrag aan erfbelasting dat hij moet betalen.

Voorbeeld

Jan krijgt van zijn vader een schenking van € 30.000. Rekening houdend met een fiscale vrijstelling van € 5.515 (in 2020) betaalt Jan € 2.448 schenkbelasting. Twee maanden later overlijdt de vader. Jan erft € 50.000, maar door het overlijden binnen 180 dagen, wordt de schenking van € 30.000 daarbij opgeteld. Rekening houdend met een fiscale vrijstelling van € 20.946 (in 2020) betaalt Jan € 5.905 aan erfbelasting.Het bedrag aan schenkbelasting dat Jan eerder heeft betaald en dat evenredig mag worden verrekend, wordt berekend als volgt: € 30.000 / € 80.000 x € 5.905 = € 2.214. Uiteindelijk betaalt Jan dus € 5.905 -/- € 2.214 = € 3.691 aan erfbelasting.

Uitzonderingen. De wettelijke regel is overigens niet van toepassing op alle schenkingen die door de erflater binnen een termijn van 180 dagen zijn gedaan. De hiernavolgende belangrijke schenkingen zijn daarvan onder andere uitgezonderd.

• Een schenking voor de financiering van de eigen woning van de erfgenaam (art. 33 lid 5 sub c SW) .
• Een schenking voor de financiering van een studie of opleiding voor een beroep ten behoeve van de erfgenaam (art. 33 lid 5 sub b SW) .
• Een schenking aan een erfgenaam tot maximaal het grote vrijgestelde bedrag (art. 33 lid 5 sub a SW) .

Gemeenschap van goederen. Was de erflater op het moment van zijn overlijden gehuwd in algehele gemeenschap van goederen, dan wordt slechts de helft van het bedrag van de schenking opgeteld bij het bedrag van de erfenis. De andere helft komt immers voor rekening van de echtgenoot van de erflater.