COöPERATIE - 31.08.2020

Coöperatie, loon of winst uit onderneming?

Vereniging Een coöperatie is een bijzondere vorm van een vereniging en is een rechtspersoon, net als bijv. een besloten vennootschap. Leden kunnen in een coöperatie samenwerken voor een gezamenlijk doel, zoals het behalen van inkoopvoordelen of delen van de marketingkosten. Voor de aansprakelijkheid van de leden kan er worden gekozen voor uitgesloten, beperkte of wettelijke aansprakelijkheid. De belastingheffing bij een coöperatie is als het ware verdeeld in drie winsten: de zelfstandige winst, de niet-uitgekeerde verlengstukwinst en de uitgekeerde verlengstukwinst. De coöperatie wordt belast in de vennootschapsbelasting voor de zelfstandige winst en de niet-uitgekeerde verlengstukwinst. De zelfstandige winst betreft de winst die niet specifiek toerekenbaar is aan een van de leden. Verlengstukwinst daarentegen is wel toerekenbaar aan de activiteiten van een specifiek lid. Alleen indien de winst wordt uitgekeerd, wordt deze belast bij het lid. Neemt een lid deel via een BV, dan valt de winst in de deelnemingsvrijstelling en wordt de verlengstukwinst toch belast bij de coöperatie. Dat is een ander verhaal bij een lid dat in de inkomstenbelasting wordt belast. Hierbij kan er sprake zijn van winst uit onderneming of van loon uit (fictieve) dienstbetrekking. Deze heffing is afhankelijk van de eigen omstandigheden. Dat bleek onlangs ook weer bij een uitspraak van Hof Den Haag.

Winst uit onderneming?

In deze casus (ecli:nl:ghdha:2020:1105) was een huisarts samen met haar dochter een coöperatie aangegaan. De huisarts verrichtte daarbij alle werkzaamheden voor de coöperatie, haar dochter deed niets. De huisarts stuurde de coöperatie facturen voor de door haar verrichte werkzaamheden. De huisarts was van mening dat de door haar ontvangen bedragen van de coöperatie als winst uit onderneming moesten worden belast. De inspecteur bepaalde echter dat er sprake was van een (fictieve) dienstbetrekking.

Niet transparant De coöperatie heeft een ‘vreemde’ vorm van heffing die heel verschillend kan uitpakken. Hoewel voor een deel als het ware door de coöperatie wordt heen gekeken om te bezien of een deel van de winst aan een specifiek lid is toe te rekenen, is het geen transparante rechtsvorm. De activiteiten die voor de coöperatie worden verricht, worden derhalve geacht voor rekening en risico van de coöperatie te vallen. Deze activiteiten op zich kunnen derhalve niet tot winst uit onderneming leiden. Een lid van een coöperatie kan echter wel winst uit onderneming genieten als er ook andere, buiten de coöperatie vallende, activiteiten worden verricht waarvoor ondernemingsrisico wordt geleden. Leerstuk uit hiervoor genoemde casus is in elk geval dat eventuele zelfstandige activiteiten op eigen naam en op eigen rekening moeten worden gefactureerd. Dat was hier niet het geval en dus werden er geen andere activiteiten bij de huisarts geconstateerd (ongeacht de vraag of de activiteiten genoeg zouden zijn geweest). Winst uit de coöperatie die in de winst uit onderneming valt, is eigenlijk te vergelijken met de absorptietheorie. Een dienstbetrekking kan onderdeel zijn van de winst uit onderneming, maar daarbij zijn ook de overige activiteiten van zeer groot belang. Te weinig andere activiteiten kunnen niet tot een winst uit onderneming leiden. Als er geen sprake is van winst uit onderneming, zal sprake zijn van een (fictieve) dienstbetrekking. Vergelijkbaar met een dga bij een BV, ook deze is in dienstbetrekking bij zijn eigen vennootschap.

Conclusie

Voor een lid van een coöperatie is de belastingheffing afhankelijk van verschillende factoren en kan heffing plaatsvinden in de vennootschapsbelasting, als winst uit onderneming of als loon uit dienstbetrekking.

bz-advies

Houd bij een coöperatie ook altijd goed in de gaten dat meer dan 5% stemrecht in de coöperatie leidt tot een aanmerkelijk belang. Voor het loon uit dienstbetrekking geldt dan bijv. de gebruikelijkloonregeling.