Pilot webmodule

Webmodule

Sinds de afschaffing van de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) per 1 mei 2016 moeten opdrachtgevers en -nemers zelf hun arbeidsrelatie beoordelen. De beoordeling daarvan mondt uit in een arbeidsrelatie binnen of buiten dienstbetrekking. In het eerste geval moet de opdrachtgever loonheffingen inhouden en afdragen, in het tweede geval niet. Een bepaalde mate van zekerheid kunnen partijen ontlenen aan de door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten. Daarnaast is de ‘gezagsverhouding’ verduidelijkt in de bijlage van het Handboek loonheffingen van de Belastingdienst.

Ontwikkeling Om opdrachtgevers nog verder tegemoet te komen in de beoordeling van de arbeidsrelatie, is het kabinet bezig met de ontwikkeling van een webmodule. In deze webmodule geeft de opdrachtgever antwoord op een aantal vragen over de betreffende (soort) opdracht. Voor de antwoorden worden punten gegeven, waarbij het minst aantal punten leidt tot werken buiten dienstbetrekking. Volgt uit de beantwoording dat de opdrachtnemer buiten dienstbetrekking werkt, dan ontvangt de opdrachtgever een opdrachtgeversverklaring. Hieraan mag de opdrachtgever met betrekking tot de betreffende (soort) opdracht zekerheid ontlenen dat hij geen loonheffingen hoeft in te houden en af te dragen. Dit geldt alleen voor zover de vragen van de webmodule naar waarheid zijn ingevuld en partijen dienovereenkomstig werken in de praktijk. Andere uitkomsten kunnen zijn ‘indicatie voor dienstbetrekking’ of ‘geen oordeel mogelijk’. Opdrachtgevers en -nemers kunnen op basis hiervan hun werkwijze aanpassen of, in het laatste geval, hun arbeidsrelatie op een andere manier beoordelen.

Pilot

Op 11 januari 2021 is een pilot met de webmodule gestart. De vragen hebben betrekking op verschillende situaties, ook op aanneming van werk, maar de pilot is nog niet gereed voor de situatie van ‘tussenkomst’.Bij afschaffing van de VAR was het de bedoeling dat de beoordeling van de arbeidsrelatie een taak zou zijn van zowel opdrachtgever als -nemer. De webmodule kan echter alleen door de opdrachtgever worden ingevuld. Opdrachtnemers worden doorverwezen naar de ‘ondernemerscheck voor de IB’ op de site van de Belastingdienst. Het invullen van de webmodule duurt ongeveer 45 minuten. Dat is lang, maar de uitkomst kan voor meerdere gelijksoortige opdrachten worden gebruikt. De beantwoorde vragen kan men niet tussentijds opslaan, omdat het invullen van de vragen anoniem plaatsvindt. De webpagina kan wel open blijven staan.

Geen rechtspersoon Volgens de pilot kan er bij het aangaan van een overeenkomst met een rechtspersoon geen arbeidsrelatie ontstaan. De Belastingdienst ‘kijkt’ in sommige situaties echter ‘door de rechtspersoon heen’ en kan toch een dienstbetrekking constateren tussen de opdrachtgever en bijv. de dga van de rechtspersoon (opdrachtnemer) die alle werkzaamheden onder gezag van de opdrachtgever uitvoert. Vanwege de stelligheid van de tekst in de pilot, zou dit betekenen dat er in die situatie geen naheffing van loonheffingen bij de opdrachtgever kan plaatsvinden. Het is zeer twijfelachtig of dit de bedoeling is.

Vervanging Wat ook opvalt in de pilot, is dat aan een bevestigend antwoord op de vraag of de opdracht gaat om vervanging bij ziekte, het opvullen van een openstaande (tijdelijke) vacature of het opvangen van piekwerkzaamheden tien punten wordt toegekend. Dit terwijl toenmalige staatssecretaris Wiebes in antwoord op Kamervragen heeft gemeld: “Opdrachtgevers kunnen vanzelfsprekend zelfstandigen inhuren voor bijv. de tijdelijke vervanging van een werknemer.” en “De beoordeling of er geen dienstbetrekking aanwezig is, staat los van het gegeven of het gaat om tijdelijke, structurele of variabele werkzaamheden.” Het toekennen van punten met een grotere kans op een uitkomst ‘indicatie voor dienstbetrekking’ kan niet de bedoeling zijn. Opvallend is ook dat als de opdrachtnemer eerder bij de opdrachtgever soortgelijk werk heeft verricht, daaraan vijf punten wordt toegekend. Ten slotte is het de vraag of, indien de onderaannemer (bij aanneming van werk) beschikt over een opdrachtgeversverklaring, de aannemer daaraan dezelfde rechten kan ontlenen in het kader van de ketenaansprakelijkheid.

Evaluatie Hoewel het invullen van de pilot anoniem is, worden de antwoorden gebruikt voor de evaluatie van de pilot in de zomer van 2021, omdat het nog niet zeker is dat de webmodule daadwerkelijk wordt ingevoerd. Dit is de reden dat er in de pilot ook vragen staan over de opdracht zelf, de sector waarin de opdrachtgever werkzaam is, hoeveel werknemers de opdrachtgever heeft, enz. en over de gebruikerservaring van de pilot. De pilot is in elk geval in te vullen tot en met 11 juli 2021 en te vinden via https://ondernemersplein.kvk.nl/webmodule-beoordeling-arbeidsrelatie Een aandachtspunt is dat aan de pilot van de webmodule geen zekerheid is te ontlenen of de opdrachtgever loonheffingen moet inhouden en afdragen, ook al is de uitkomst van de vragen dat de opdrachtnemer buiten dienstbetrekking werkt.

Handhaving

Het handhavingsmoratorium is verlengd tot in elk geval 1 oktober 2021. Dit betekent dat de Belastingdienst in beginsel tot deze datum geen naheffingsaanslag loonheffingen op zal leggen bij constatering van een (fictieve) dienstbetrekking waarbij er geen loonheffingen worden ingehouden en afgedragen. Wel kan de Belastingdienst naheffen bij evident kwaadwillenden (opdrachtgevers of opdrachtnemers die opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laten ontstaan of voortbestaan, omdat zij weten - of hadden kunnen weten - dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking (en daarmee een oneigenlijk financieel voordeel behalen en/of het speelveld op een oneerlijke manier aantasten). Het gaat om gevallen waarin opdrachtgevers opereren in een context van opzet, fraude of zwendel. Gedacht kan worden aan situaties waarbij er sprake is van listigheid, valsheid of samenspanning en situaties die leiden tot ernstige concurrentievervalsing, economische of maatschappelijke ontwrichting of waarin het risico aanwezig is van uitbuiting. Hetzelfde geldt voor andere kwaadwillenden (die opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laten ontstaan of voortbestaan), waarbij de Belastingdienst moet bewijzen dat:

1. er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking;
2. er sprake is van evidente schijnzelfstandigheid;
3. er sprake is van opzettelijke schijnzelfstandigheid.

In dergelijke gevallen wordt veelal een oneigenlijk voordeel behaald en/of het speelveld op een oneerlijke manier aangetast. Bovendien handhaaft de Belastingdienst indien er bij een looncontrole een (fictieve) dienstbetrekking wordt geconstateerd en de opdrachtgever de aanwijzingen om loonheffingen in te houden en af te dragen niet opvolgt of de arbeidsrelatie niet binnen drie maanden na de controle zo aanpast dat er geen sprake meer is van een (fictieve) dienstbetrekking.

bz-advies

• U bent niet verplicht om in de toekomst de webmodule te hanteren bij de beoordeling van de arbeidsrelatie.
• Indien u en uw opdrachtnemer een modelovereenkomst hanteren en de werkzaamheden worden in de praktijk dienovereenkomstig uitgevoerd, dan is de modelovereenkomst leidend indien de webmodule een andere uitkomst over de beoordeling van de arbeidsrelatie geeft.
• Indien de webmodule een andere uitkomst geeft dan vooraf bedoeld, ga dan na of de uitvoering van de werkzaamheden onder andere voorwaarden kan plaatsvinden.
• Opmerkingen en suggesties met betrekking tot de pilot kunt u insturen via pilotwba@minszw.nl. Hier vindt u ook de helpdesk wanneer het beantwoorden van vragen moeilijkheden oplevert.

Checklist Wel of geen dienstbetrekking?