DIENSTBETREKKING - 29.03.2021

Maaltijdbezorgers werken op basis van een arbeidsovereenkomst

De zaak

Deliveroo biedt via een digitaal platform een online maaltijdbestel- en bezorgdienst aan van restaurants naar klanten. Tot in 2018 werkten de bezorgers op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Vanaf 1 juli 2018 werken de maaltijdbezorgers alleen via een opdrachtovereenkomst. Tot maart 2020 hanteerde Deliveroo een systeem waarbij bezorgers met de beste ‘rating’ gunstigere diensten kregen toegekend. Sinds maart 2020 hanteert Deliveroo het Free Login-systeem, waarmee de toekenning van diensten voor alle bezorgers gelijk zou zijn. Een algoritmesysteem (‘Frank’) verwerkt locatiegegevens van de bezorger ten opzichte van het restaurant, het voertuigtype, een schatting van wanneer de bestelling gereed is voor bezorging en de geschatte bezorgtijd. Niet uitgesloten is dat het systeem ook andere gegevens verwerkt. Bezorgers mogen een bestelling zonder directe consequenties weigeren. Zij mogen zich ook laten vervangen. De vervanger moet zijn ID-bewijs laten controleren om illegale arbeid te voorkomen.

Arbeidsovereenkomst? In geschil is of de maaltijdbezorgers werken op basis van een arbeidsovereenkomst of niet. Bij een arbeidsovereenkomst verbindt een werknemer zich om in dienst van de werkgever tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Op basis van alle omstandigheden van het geval concludeert het hof (ecli:nl:ghams:2021:392) dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst. De overwegingen van het hof zijn de hiernavolgende.

• Door aanvaarding van de opdracht verrichten de bezorgers arbeid. Een bezorger kan zich niet permanent laten vervangen zonder acceptatie van Deliveroo. Daarom is er in principe sprake van persoonlijke arbeid.
• Deliveroo bepaalt, factureert en betaalt een vergoeding voor de werkzaamheden. Bovendien kent Deliveroo een steeds hoger wordende bonus toe bij het vaker accepteren van zogenoemde ‘stacked orders’. Gezien de hoogte van de verdiensten per bezorger, beschouwt ruim 2/3 deel zich niet als ondernemer.
• Om zo veel mogelijk te kunnen verdienen, zal de maaltijdbezorger kiezen voor de snelste route. Daarom is zijn vrijheid van routekeuze betrekkelijk. Verder zijn voor het bezorgen van maaltijden weinig aanwijzingen nodig. Maaltijdbezorging is een kernactiviteit van Deliveroo. Dit kan duiden op een gezagsverhouding. Ook de herhaaldelijke contractvormwijziging en de eenzijdige bepaling door Deliveroo van de organisatie van de werkzaamheden duidt op een gezagsverhouding. Bovendien heeft Deliveroo met ‘Frank’ een vergaande controlemogelijkheid over de bezorgers. Ook het toekennen van bonussen vergroot de mogelijkheid van Deliveroo om invloed uit te oefenen op het gedrag van de bezorgers. Verder worden de bezorgers sterk gestimuleerd om materiaal (bezorgtas en kleding) van Deliveroo te kiezen. In het maatschappelijk leven staan de bezorgers niet als zelfstandig ondernemers bekend, maar als bezorgers van Deliveroo.
• De bezorgers werken gemiddeld ruim twintig uur per maand in een arbeidsrelatie die gemiddeld vier maanden duurt en die arbeid verrichten zij gedurende zekere tijd.
• Op grond van een door Deliveroo voor de bezorgers gesloten ongevallenverzekering ontvangen de bezorgers tijdelijk een vergoeding voor gederfde inkomsten bij arbeidsongeschiktheid na een ongeval. Wegens de lage verdiensten is het voor hen onmogelijk om zelfstandig een dergelijke verzekering af te sluiten of zich bijv. tegen werkloosheid te verzekeren.

Gevolgen

Een arbeidsovereenkomst betekent voor het arbeidsrecht dat een werknemer onder meer loon en tewerkstelling kan vorderen en in beginsel is verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Het fiscale recht volgt voor de bepaling of er sprake is van een dienstbetrekking het arbeidsrecht. Dit komt omdat een dienstbetrekking (lees: arbeidsovereenkomst) niet nader is omschreven in het fiscale recht. Bij een dienstbetrekking is de werkgever inhoudingsplichtig voor de loonheffingen.

bz-advies

Ga na of een arbeidsverhouding kwalificeert als een dienstbetrekking of een opdrachtovereenkomst. Gebruik hiervoor indien nodig de bijlage bij het Handboek Loonheffingen van de Belastingdienst (Relevante elementen bij beoordeling gezagsverhouding) en/of de Handreiking beoordelingskader overeenkomsten arbeidsrelaties (Handreiking DBA) en/of de pilot Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Ook kan er gebruik worden gemaakt van een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst. Zorg dan dat de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden overeenkomt met hetgeen in de overeenkomst is aangegeven.