PRIVÉ - 15.09.2022

Erfgenaam, pas op voor de overbedelingsschuld

Bij menige nalatenschap wordt bij het vooroverlijden van een van de partners, het op grond van het testament of de wet aan de kind(eren) toekomende erfdeel, niet direct uitgekeerd. Dat kan later tot ongewenste gevolgen leiden, zelfs tot een rechtszaak.

Wat speelde er?

Moeder overlijdt. Man en vrouw waren gehuwd en hadden twee kinderen. In 2002 overlijdt moeder. Haar erfgenamen zijn haar partner, alsmede de twee kinderen. De erfdelen van de kinderen, beide op dat moment groot circa € 295.000 (totaal dus bijna € 600.000), worden niet uitgekeerd.

Overbedelingsschuld. Dat gebeurt vaker, zodat de overblijvende partner niet direct hoeft af te rekenen en verzorgt achterblijft en ‘gewoon’ over het hele vermogen kan blijven beschikken. Deze erfdelen worden dan door vader schuldig gebleven aan de kinderen (= overbedelingsschuld) en kennen een jaarlijkse enkelvoudige rente van 6%, conform het in de Successiewet 1956 genoemde percentage. Ook deze jaarlijkse rente wordt schuldig gebleven en opgeteld bij de schuld van vader aan de beide kinderen. Dat heeft een fiscaal voordeel, want bij het latere overlijden van vader hoeven de kinderen als erfgenaam geen erfrecht meer te betalen over deze totale aangegroeide rente van de aldus (flink) opgelopen vordering.

Vader hertrouwd, nieuw testament. Op enig moment hertrouwde vader. Met zijn eigen dochter had hij kennelijk een goede band, want hij benoemde haar in zijn nieuwe testament als enig erfgenaam. Aan zijn zoon kende hij een legaat toe dat cijfermatig met de legitieme portie van de zoon overeenkwam. Ook de tweede echtgenote kreeg een legaat ter zake van het gebruik van de woning van vader plus als legaat nog een recht op een periodieke uitkering van jaarlijks € 30.000.

Erfenis zuiver aanvaard

Overlijden vader. In 2020 overlijdt vervolgens vader. Het accountantskantoor dat de belangen van vader altijd had behartigd, adviseerde de dochter om de nalatenschap zuiver te aanvaarden. Men ging er daarbij namelijk van uit dat de nalatenschap voldoende positief was, zoals ook bleek uit het vermogen volgens zijn belastingaangifte.

Opgerente overbedelingsschulden. Men vergat echter rekening te houden met die ‘oude’ overbedelingsschulden uit 2002. Deze behoren namelijk niet tot de schulden in box 3 bij vader (en evenmin tot de vorderingen bij de kinderen). Deze overbedelingsschulden waren in 18 jaar met 6% rente inmiddels flink opgelopen tot in totaal maar liefst ruim € 1.200.000. Dat bedrag kon echter niet uit de nalatenschap van vader worden betaald.

Dochter in privé aansprakelijk. Omdat de dochter de erfenis van vader, weliswaar op advies van de accountant, zuiver had aanvaard, was zij met haar privévermogen aansprakelijk voor de gehele schuld van de nalatenschap. Daartoe behoorden ook de vordering van haar broer (zijn erfdeel van moeder verhoogd met de jarenlange rente, alsmede het ‘nieuwe’ legaat), alsmede het totale legaat aan stiefmoeder. Deze waren beide immers legataris en een legataris heeft een vordering in geld op de nalatenschap. Vanwege haar zuivere aanvaarding spraken zij de dochter aan op voldoening van de schuld.

Verwijtbare beroepsfout

Op haar beurt verweet de dochter de accountant dat deze haar verkeerd had geadviseerd. Rechtbank Noord-Holland (ECLI:NL:RBNHO:2022:4606) was het daarmee eens en sprak van een verwijtbare beroepsfout. Het accountantskantoor werd veroordeeld tot een aan de dochter te betalen schadevergoeding van uiteindelijk ruim € 145.000.

Beoordeel als erfgenaam in hoeverre de nalatenschap een positief saldo kent. Let ook op eventuele overbedelingsschulden veroorzaakt door een eerder overlijden. Bij twijfel doet u er goed aan de erfenis beneficiair te aanvaarden. U kunt dan niet aansprakelijk worden gesteld voor de eventueel nadelige gevolgen van een overbedelingsschuld.

Contactgegevens

Indicator BV | Schootense Dreef 31 | Postbus 794 | 5700 AT Helmond

Tel.: 0492 - 59 31 31 | Fax: 040 - 711 17 00

klantenservice@indicator.nl | www.indicator.nl

 

KvK-nummer: 17085336 | Btw-nummer: NL-803026468B01