RICHTLIJNEN - 14.09.2022

Nieuwe Gedragscode voor artsen

Wat staat er zoal in?

Van 67 naar 15 kernregels. De KNMG-Gedragscode voor artsen vervangt de gedragsregels uit 2013 waarin maar liefst 67 regels stonden. Er was behoefte aan actuele kernregels. Alle nieuwe 15 kernregels zijn voorzien van een korte toelichting, met daarbij verwijzingen voor het gebruik van de regel in de praktijk. De gedragscode is onderdeel van de professionele standaard voor artsen.

Op https://www.tipsenadvies.nl , Download Zone, jaargang 15, nr. 10 vindt u de KNMG-Gedragscode voor artsen.

Voorbeelden van de nieuwe regels

• Meer aandacht voor gezamenlijke besluitvorming met de patiënt (kernregel 3).
• Meer aandacht voor respectvol samenwerken met collega’s en de maatschappelijke rol van artsen (kernregel 10), bijv. over duurzaamheid, beschikbaarheid en toegankelijkheid van zorg (kernregel 14).
• Als een arts geen gevolg kan geven aan de hulpvraag van de patiënt vanwege zijn geweten, dan stelt hij zijn patiënt hiervan op de hoogte en brengt hij hem in contact met een collega. Een beroep op het geweten mag niet leiden tot ernstig nadeel bij de patiënt (kernregel 11).
• De arts moet belangenverstrengeling die de patiënt of die het vertrouwen in de gezondheidszorg kan schaden, voorkomen (kernregel 12).
• Wees transparant over de overige belangen (kernregel 12).

Gedragscode in plaats van gedragsregels

Meer dan geboden en verboden. De term ‘gedragsregels’ suggereert dat het gaat om verbiedende of gebiedende regels. De code bevat echter ook stimulerende en motiverende regels, zoals: “Als arts ben je je bewust van de relatie tussen gezondheid, klimaat en milieu. Je zet je in voor een duurzame zorgsector en gezonde leefwereld.” De term gedragscode past beter bij deze nieuw geformuleerde kernregels.

Voor wie? De Gedragscode voor artsen geldt voor alle BIG-geregistreerde artsen, ongeacht in welk land het vak wordt uitgeoefend en de sector waar een arts werkt (care, cure of preventie). De regels in de gedragscode zijn van toepassing op alle werkzaamheden die artsen uitvoeren: van behandelingen tot medische beoordelingen en adviezen. Daarnaast is de code relevant voor geneeskundestudenten. Ook biedt deze houvast aan patiënten, werkgevers, zorgaanbieders en de samenleving als geheel: zij kunnen hierin lezen wat ze van een arts kunnen en mogen verwachten.

Afwijken van een kernregel

Als de regels botsen. Er kunnen omstandigheden zijn waarin een arts zich niet volledig aan een kernregel kan houden, bijv. omdat de ene regel botst met een andere. In dilemma’s rond het beroepsgeheim kunnen bijv. regel 5 (als arts bewaak en bevorder je de vertrouwensrelatie met de patiënt. Je houdt geheim wat je tijdens je beroepsuitoefening te weten komt over de patiënt) en regel 1 (als arts zet je de gezondheid en het welzijn van de patiënt voorop en breng je de patiënt geen onnodige schade toe) botsen. U moet dan afwegen wat prevaleert. Overleg dat bijv. met een collega. Voor het afwijken van een kernregel is een goede onderbouwing nodig. De Ethische Toolkit kan daarbij behulpzaam zijn ( https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/ethische-toolkit/start.htm ).