Gemeente op matje na te veel winst maken op legesheffing

Gemeenten hebben de mogelijkheid om via legesheffing de kas te vullen. De wetgever heeft er echter voor gezorgd dat gemeenten hierbij niet zomaar hun gang kunnen gaan. Gebeurt dit toch, dan kan dit vergaande gevolgen hebben. Wat betekent dit en wat kunt u er in de praktijk mee?

Geen winst maken

Een belangrijk wettelijk uitgangspunt bij de heffing van leges is dat gemeenten hiermee geen winst mogen maken. Dit betekent dat de opbrengsten uit de heffingen, de kosten van de gemeente niet mogen overtreffen. De gemeente moet hierover duidelijk zijn en geen verstoppertje spelen. Dit bleek onlangs nog voor de rechtbank in Breda (ECLI:NL:RBZWB:2022:4865) . Wat speelde er?

Opbrengstlimiet met 67% overschreden. In deze zaak ging het om een collega van u die een tweetal omgevingsvergunningen had aangevraagd en gekregen. Hiervoor werd ruim € 23.000 aan leges in rekening gebracht. Uw collega verzocht om inzicht in de gemeentelijke stukken, om te kunnen bepalen of de gemeente met het heffen van leges wellicht winst had gemaakt. De gemeente gaf aan dat op een bepaald onderdeel van de begroting waar de omgevingsvergunningen onder vielen, in het betreffende jaar een verlies was geleden van bijna € 3 miljoen. De rechtbank stelde echter vast dat dit niet gold voor de opbrengsten van de omgevingsvergunningen. Hiervoor had de gemeente in totaal ruim € 1,4 miljoen ontvangen, terwijl er nog geen € 840.000 aan kosten was gemaakt. Een overschrijding per saldo van zo’n 67%.

Kruissubsidiëring toegestaan. De rechtbank stelde nog dat de gemeente zaken die binnen dezelfde verordening vallen, met elkaar mag verrekenen. Hierdoor kan een positief resultaat met betrekking tot een bepaalde dienst worden verrekend met een negatief resultaat van een andere dienst. Deze onderlinge verrekening, de zogenaamde ‘kruissubsidiëring’, bood hier echter geen soelaas, omdat de gemeente hierover geen inzicht kon geven. Daardoor bleef overeind dat de opbrengstlimiet met 67% was overschreden.

Gevolgen. Als een gemeente de opbrengstlimiet overschrijdt, zijn de gevolgen hiervan afhankelijk van de mate waarin dit gebeurt. Een overschrijding tot 10%, betekent dat de verordening deels onverbindend is. In dat geval worden de leges dienovereenkomstig verminderd. Een overschrijding van bijv. 6%, leidt dus ook tot een 6% lagere legesheffing. Bij een overschrijding van 10% of meer zijn de gevolgen drastischer en is de hele verordening onverbindend. De legesaanslag wordt dan verscheurd. De gemeente moet zich dan wel van de overschrijding bewust zijn geweest. Omdat in deze zaak de limiet met 67% was overschreden, was dit volgens de rechter wel duidelijk. Uw collega hoefde de volledige heffing dan ook niet te voldoen. Het scheelde hem ruim € 23.000.

Komt uw aanslag ook te vervallen?

Bij een aanslag legesheffing van enige omvang is het altijd de moeite waard te checken of uw gemeente zich wel heeft gehouden aan het niet overschrijden van de opbrengstlimiet. Vraag de betreffende stukken op bij de gemeente of kijk of u deze kunt vinden op hun website. Zoals gezegd, mogen kosten en opbrengsten binnen een verordening onderling worden verrekend, maar dit moet dan wel duidelijk zijn. Houd in uw achterhoofd dat bij een afwijking vanaf 10% uw hele aanslag komt te vervallen. Zeker de moeite waard dus!