TESTAMENT - 15.02.2023

Uitlegkwesties van het testament voorkomen: wat is belangrijk om zorgvuldig te benoemen in het testament?

Een erflater heeft in zijn testament zijn broer tot enig erfgenaam benoemd. Daarna hertrouwt de erflater en krijgt hij kinderen. De vraag is wie er erft: zijn broer of zijn echtgenote en kinderen? Wat is hier raadzaam om te regelen?

Wat speelde er bij de rech t er? In 2009 zijn de erflater en zijn echtgenote in algehele gemeenschap van goederen gehuwd. In 2012 hebben zij alsnog huwelijkse voorwaarden gemaakt. De erflater is in 2017 overleden. Hij heeft in 2006 voor het laatst bij testament over zijn nalatenschap beschikt. Toen was hij nog gehuwd met zijn ex-echtgenoot. Zijn toenmalige echtgenoot was in dat testament enig erfgenaam onder de voorwaarde dat zij nog gehuwd zouden zijn bij zijn overlijden. De erflater en zijn ex-echtgenoot zijn in 2009 gescheiden, waardoor zij geen erfgenaam meer is.

Subsidiaire erfstelling. De erflater heeft in zijn testament van 2006 ook nog een subsidiaire erfstelling opgenomen, namelijk: “Voor het geval dat de onder II. gemaakte erfstelling geen gevolg heeft, benoem ik mijn broer de heer [appellant] (...) tot mijn enige erfgenaam” .

Concepttestament. De erflater heeft in zijn huwelijk op enig moment een concepttestament laten maken. In dat concept staat dat hij alle eerder gemaakte uiterste wilsbeschikkingen herroept en zijn echtgenoot en - indien aanwezig - zijn kinderen tot zijn erfgenamen benoemt. Dit concept is niet getekend, waardoor het laatste testament van 2006 dateert.

Erfgenaam?

Wie is erfgenaam of zijn erfgenamen? Tussen erflaters broer en zijn echtgenoot (uit het huwelijk van 2009) is in geschil wie erfgenaam is of erfgenamen zijn van erflater. De rechtbank oordeelt dat de broer geen rechten kan ontlenen aan het testament van 2006. In hoger beroep probeert de broer dat oordeel onderuit te halen.

Hof. Om te kunnen vaststellen op welk rechtsgevolg de erfstelling van erflaters broer is gericht, is uitleg nodig. Bij deze uitleg moet worden gelet op de verhoudingen die de uiterste wil kennelijk wenst te regelen en op de omstandigheden waaronder de uiterste wil is gemaakt (art. 4:46 lid 1 BW) . Feiten en omstandigheden van na het maken van het testament, kunnen alleen meedoen bij de uitleg als de erflater daarop bij het maken van zijn testament is vooruitgelopen.

Tekst onvoldoende duidelijk. Gelet op de omstandigheden waaronder de erflater deze erfstellingen in 2006 heeft gemaakt en de verhoudingen die hij kennelijk wilde regelen, biedt de tekst van het testament volgens het hof (ECL:NL:GHARL:2022:2169) onvoldoende aanknopingspunten voor de uitleg die de echtgenoot aan de erfstelling van de broer geven. In het testament is niet verwoord dat de erfstelling van de broer niet geldt als erflater na een echtscheiding met de toenmalig ex-echtgenoot of haar vooroverlijden hertrouwt en afstammelingen achterlaat. Dat deze situatie zich wel voordeed op het moment van overlijden van de erflater, is een omstandigheid van na het maken van het testament van 2006. De erflater is in zijn testament niet vooruitgelopen op deze omstandigheid. De echtgenote en haar kinderen hebben ook geen omstandigheden genoemd die, ook al is in het testament de bedoelde voorwaarde niet verwoord, toch de conclusie kunnen dragen dat erflater de erfstelling van de broer alleen maar wilde voor de situatie dat hij ongehuwd en zonder afstammelingen achter te laten, zou overlijden. Het is overigens hier ook niet duidelijk geworden waarom de erflater het testament, waarvan hij tijdens zijn huwelijk met zijn echtgenoot een concept had laten maken, niet heeft getekend.

Verwoord de subsidiaire erfstelling goed, bijv. “Indien ik ongehuwd, niet geregistreerd als partner en zonder achterlating van afstammelingen overlijd, benoem ik mijn broer tot mijn enig erfgenaam.” In dat geval had de uitlegkwestie (wie er erft) niet gespeeld. Wees aldus zeer zorgvuldig bij de redactie van een testament!

Contactgegevens

Indicator BV | Schootense Dreef 31 | Postbus 794 | 5700 AT Helmond

Tel.: 0492 - 59 31 31 | Fax: 040 - 711 17 00

klantenservice@indicator.nl | www.indicator.nl

 

KvK-nummer: 17085336 | Btw-nummer: NL-803026468B01