GEZONDHEIDSRECHT - 13.03.2023

Off-label medicatie en kritiek tijdens de coronapandemie

De inspectie diende een klacht in tegen een huisarts die off-label medicatie aan coronapatiënten voorschreef. Ook liet de arts zich in de media kritisch uit over het overheidsstandpunt ten aanzien van COVID-19. Wat vond de tuchtrechter?

Off-label medicatie. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) ontving in 2020 diverse meldingen en signalen over het handelen van de huisarts. De huisarts had medicatie voorgeschreven die niet voor COVID-19 waren geregistreerd (off-label). Dat is volgens de inspectie experimenteel handelen en is niet toegestaan. De huisarts voerde ook geen overleg met een apotheker en noteerde niet in het dossier dat de patiënt geïnformeerd was en toestemming had gegeven.

Uitspraken in de media. Er waren ook meldingen over de uitspraken die de huisarts in verschillende (sociale) media deed over de positieve werking van deze middelen. De huisarts liet zich in onder andere YouTubefilmpjes en op Twitter kritisch uit over het overheidsstandpunt omtrent corona.

Professionele norm overschreden. Ook had de huisarts geweigerd een patiënte te vaccineren, omdat zij de schriftelijke verklaring die hij had opgesteld, niet wilde ondertekenen. Hij had zich ook bemoeid met de behandeling van een niet bij zijn praktijk ingeschreven patiënt die met corona op de IC lag. Volgens de inspectie had de huisarts zijn professionele normen overschreden.

Standpunt van de huisarts

Deskundigheid en professionaliteit. Volgens de arts is hij vrij om op grond van zijn deskundigheid en professionele verantwoordelijkheid een geneesmiddel voor te schrijven, ook als het om een ongeregistreerd geneesmiddel of een off-label indicatie gaat. Ook stond het hem vrij om zijn patiënten schriftelijk over het AstraZeneca-vaccin te informeren en hen een informed consent-formulier te laten ondertekenen. Dat deed hij omdat hij de communicatie vanuit het RIVM over het vaccin onjuist en onvolledig vond. Met de behandeling van de patiënt in het ziekenhuis heeft hij zich niet bemoeid. Hij heeft de betreffende specialisten alleen zijn hulp en inzichten aangeboden. De uitlatingen in de media waren in het kader van een debat over het algemeen belang van de bestrijding van de coronacrisis. De vrijheid van meningsuiting mag niet worden beperkt tot algemeen aanvaarde ideeën.

Wat vindt de tuchtrechter?

Gedeeltelijk gegrond. Volgens het tuchtcollege is de klacht gedeeltelijk gegrond. De huisarts heeft niet in strijd gehandeld met de Geneesmiddelenwet door het off-label voorschrijven. Wel heeft hij in strijd gehandeld met de eisen van informatie- en dossierplicht (ECLI:NL:TGZREIN:2022:66) .

Toestemming vragen mag. Het klachtonderdeel over de weigering een patiënte te vaccineren zonder haar schriftelijke toestemming is ongegrond. Op grond van de wet mag de arts de patiënt vragen om de toestemming schriftelijk vast te leggen en om mee te werken aan de schriftelijke vastlegging ervan. Als de patiënt dat niet wil heeft de arts de vrijheid de behandeling niet uit te voeren.

Bemoeienis. Ook de klacht over ongevraagde bemoeienis bij de behandeling van een in het ziekenhuis opgenomen patiënt is ongegrond. Het college heeft niet kunnen vaststellen dat hiervan sprake was.

Media. De klacht over de media-uitlatingen is gegrond. De huisarts heeft ongefundeerde en ongenuanceerde mededelingen gedaan die een groot publiek hebben bereikt. Hij heeft daarmee het wetenschappelijke debat verstoord in een erg onrustige tijd. Het publiek neemt uitspraken van een professional eerder voor waar aan. Dat zijn uitlatingen schade konden toebrengen aan het vertrouwen in de zorg in het algemeen en zijn beroepsgroep in het bijzonder, had hij moeten beseffen. Hij krijgt een berisping.

Het tuchtcollege is streng omdat de huisarts door zijn uitlatingen in de media heeft bijgedragen aan gevoelens van onzekerheid en onrust tijdens de coronapandemie. In een maatschappelijk onzekere periode wordt van een medisch professional nog meer dan anders zorgvuldig en voorzichtig handelen verwacht.

Contactgegevens

Indicator BV | Schootense Dreef 31 | Postbus 794 | 5700 AT Helmond

Tel.: 0492 - 59 31 31 | Fax: 040 - 711 17 00

klantenservice@indicator.nl | www.indicator.nl

 

KvK-nummer: 17085336 | Btw-nummer: NL-803026468B01