OVERDRACHTSBELASTING - 03.04.2023

Vastgoedvennootschap bij 5% belang in werkmaatschappij

Vastgoedlichaam

Over de verkrijging van aandelen in een vennootschap is de verkrijger overdrachtsbelasting verschuldigd als de vennootschap een vastgoedlichaam is. Daarvan is sprake als er aan twee cumulatieve vereisten is voldaan:

1. doeleis: de onroerende zaken in de vennootschap zijn hoofdzakelijk dienstbaar (70%) aan het verkrijgen, vervreemden of exploiteren van de onroerende zaken; en
2. bezitseis: de bezittingen van de vennootschap bestaan voor ten minste 50% uit onroerend goed (en voor ten minste 30% uit in Nederland gelegen onroerende zaken).

Kwalificerend belang Bezit een vennootschap minimaal 1/3 deel van het belang in een ander lichaam, dan vindt er bij het bepalen van de bezittingen van dat lichaam op basis van de consolidatieregeling (art. 4 lid 4 letter a wbrv) toerekening plaats naar evenredigheid van de bezittingen en schulden van het andere lichaam. Tot het bezit van de vennootschap van een belang in een ander lichaam worden ook meegerekend de aandelen die concernvennootschappen hebben in het lichaam. Ook de aandelen die natuurlijke personen en diens bloed- of aanverwanten in de rechte linie houden in het andere lichaam, tellen mee voor het bezit van de vennootschap.

Rechtbank Gelderland Een zoon houdt indirect een 95%-belang in een tussenholding die alle aandelen heeft in een schildersbedrijf (werkmaatschappij). De ouders hebben via hun holding een 5%-belang in de tussenholding. De persoonlijke holding van de ouders verhuurde vastgoed aan de werkmaatschappij. De ouders schenken de aandelen in hun holding aan hun zoon. Deze meent dat er geen overdrachtsbelasting is verschuldigd.

Consolidatie De zoon stelt zich allereerst op het standpunt dat het belang van de ouders in de holding aan hem moet worden toegerekend vanwege bloedverwantschap in de rechte linie. De rechtbank (ecli:nl:rbgel:2023:292) merkt op dat de natuurlijke persoon ten tijde van de verkrijging zelf ook een belang moet hebben in de rechtspersoon (de holding van de ouders) voordat samentelling met de aandelen van bloed- en aanverwanten kan plaatsvinden. Dat was in casu niet het geval.

Bedrijfsopvolgingsregeling Voorts merkt de zoon op dat er sprake is van een verkrijging van een onderneming, al dan niet in fasen, die door hem is voortgezet en artikel 15, lid  1 onder b van de Wet op belastingen van rechtsverkeer van toepassing is. Hoewel deze vrijstelling is geschreven voor de overdracht van een IB-onderneming, kan deze ook van toepassing zijn op de verkrijging van aandelen (ecli:nl:hr:2018:2110). De rechtbank is van oordeel dat dit hier niet het geval is. De materiële onderneming betreft het schildersbedrijf en die zit niet in de holding van de ouders.

Belang praktijk

In de praktijk komt het geregeld voor dat een ouder alle aandelen in een holding heeft en deze holding een pand verhuurt aan een werkmaatschappij waarin het kind via een eigen holding deelneemt. Bij schenken of vererven van de aandelen van de holding van de ouders aan het kind zijn de doorschuifregeling en de BOR niet van toepassing. De praktijk lost dit op door de holding van de ouder te laten deelnemen in de werkmaatschappij, waardoor de ouder een indirect aanmerkelijk belang verwerft in de werkmaatschappij. Voor de doorschuifregeling en de BOR wordt de onderneming van de werkmaatschappij dan namelijk toegerekend aan de holdingvennootschap van de ouder. Daardoor kunnen de ouders de aandelen in hun holding schenken met gebruikmaking van de doorschuifregeling in de IB of de BOR.

bz-advies

Wacht niet te lang met het schenken van een onderneming of aanmerkelijkbelangaandelen. Er zijn plannen om de BOR in de Successiewet te versoberen en de doorschuifregelingen voor schenking/vererving van aanmerkelijkbelangaandelen af te schaffen.