TESTAMENT - 09.05.2025

Een niet-getekend testament door wilsonbekwaamheid?

Voor het opstellen van een testament gaat men in Nederland naar de notaris. Het kan voorkomen dat een testateur overlijdt of wilsonbekwaam wordt voordat het testament is getekend, waardoor het testament niet tot stand komt. In dit artikel wordt een notariële tuchtuitspraak behandeld waarin dat het geval was. De vraag staat centraal of de notaris in het testeerproces (voldoende) voortvarend te werk is gegaan (ECLI:NL:GHAMS:2025:486) .

Rechtsgeldigheid testament

Om tot een rechtsgeldig testament te komen, moet het testament door de notaris en de testateur zijn getekend. Zonder handtekeningen is er van een rechtsgeldig testament dus geen sprake. Let op.  Alleen een handtekening van de notaris of de testateur volstaat niet.

De feiten. De zoon van de (potentiële) testateur (vader) heeft een tuchtklacht tegen de notaris ingediend. Deze zoon verwijt de notaris dat deze niet voortvarend te werk is gegaan bij het opstellen van het testament van zijn vader. Het probleem zit erin dat de vader ten tijde van het passeren in de ogen van de notaris niet meer wilsbekwaam zou zijn. Door deze wilsonbekwaamheid kan het testament niet worden getekend. Dat zou immers resulteren in een ongeldig (nietig) testament.

Toen nog wel wilsbekwaam. Ten tijde van de testamentbespreking was de vader nog niet wilsonbekwaam. In de tussenliggende periode is vader wilsonbekwaam geworden. Is het verwijt tegen de notaris dat er te veel tijd tussen de bespreking en de passeerdatum zat terecht?

Rechtspraak is natuurlijk casuïstisch. In dit geval was direct na de bespreking op kantoor een tekenafspraak ingepland. Deze stond ingepland binnen zes weken na de bespreking. Het probleem is echter dat deze passeerafspraak niet is doorgegaan, omdat de vader zelf deze afspraak heeft afgezegd. De vader had aangegeven zelf contact op te nemen voor een nieuwe afspraak. Zo geschiedde, maar de vader was vervolgens niet meer in staat om de gevolgen van het testeren te overzien.

Oordeel Kamer voor het notariaat. In eerste instantie mocht de Kamer voor het notariaat zich over deze casus buigen. Deze oordeelt dat het testament binnen zes weken na de bespreking kon worden gepasseerd. Dat dit in dit geval niet is gebeurd, valt de notaris naar het oordeel van de kamer niet te verwijten. Tussen het moment dat de vader contact opnam voor een nieuwe afspraak en de ingeplande nieuwe passeerdatum zat ongeveer drie maanden. Bij de notaris was het onbekend dat de vader ziek was. Dat had een aanleiding kunnen zijn voor de notaris om een afspraak in te plannen binnen een kortere termijn.

Kantoorbeleid. Naar het oordeel van de kamer zijn er geen omstandigheden waaruit blijkt dat er onredelijk veel tijd is verstreken. Ook was het kantoorbeleid van de notaris dat als de testateur zelf de afspraak annuleert, het initiatief voor het maken van een nieuwe afspraak bij de testateur ligt. De kamer verklaart de klacht tegen de notaris ongegrond.

Oordeel hof

Het hof vindt dat de notaris niet van de slechte gezondheid van de vader op de hoogte was. Er waren in dit geval geen omstandigheden voor hem om af te wijken van zijn kantoorbeleid. Het hof bevestigt de beslissing van de kamer en verklaart de klacht dus ongegrond. De notaris is voldoende voortvarend te werk gegaan.