Ondanks andere uitweg blijft erfdienstbaarheid intact!

Recht van weg. Piet is eigenaar van een perceel in het buitengebied met woonhuis, weiland en paardenstal. Om vanaf zijn grond van en naar de openbare weg te komen, maakt hij gebruik van een oprijlaan die loopt over de grond van de buren. Daarvoor is ruim 30 jaar geleden een recht van erfdienstbaarheid (recht van weg) gevestigd ten laste van het naburige perceel.

Nieuwe buren. Sinds twee jaar is Jaap de nieuwe buurman. Die wil niet dat Piet gebruikmaakt van zijn grond. Daarom stapt hij naar de rechter met het verzoek om het recht van erfdienstbaarheid op te heffen. Volgens Jaap heeft Piet daar geen enkel belang meer bij. Piet heeft namelijk aan de andere kant een onverhard pad aangelegd met een toplaag van vermalen mergel. Het nieuwe pad komt uit op een zandweg en deze komt uiteindelijk uit op de openbare weg.

Nieuwe weg aangelegd

Piet kan volgens Jaap uitstekend via de andere kant van zijn perceel op de openbare weg komen. De erfdienstbaarheid die jaren geleden ten laste van zijn perceel is gevestigd, had alleen maar tot doel om voor het perceel van Piet een toegang te creëren naar de openbare weg. Nu Piet zelf via de andere zijde een toegang heeft gemaakt, kan de erfdienstbaarheid worden opgeheven. Hij is dan ook van plan om de oprijlaan af te sluiten.

Onredelijk. Piet is het daar niet mee eens. Volgens hem wordt hij onredelijk in zijn belang geschaad als hij geen gebruik meer mag maken van de oprijlaan. Daarom eist hij dat de erfdienstbaarheid blijft gehandhaafd en dat de oprijlaan niet wordt afgesloten.

Wat staat er in de wet?

De wet zegt dat een erfdienstbaarheid om twee redenen door de rechter kan worden opgeheven:

1. als de uitoefening daarvan feitelijk onmogelijk is geworden;
2. als de eigenaar van het heersende erf (Piet) geen redelijk belang meer heeft bij de uitoefening van zijn recht en het niet aannemelijk is dat dit belang zal terugkeren.

Andere uitweg zegt niet alles. De eis van Jaap om de erfdienstbaarheid op te heffen alleen om het feit dat Piet een andere uitweg heeft, is voor de rechter te kort door de bocht. Dat betekent namelijk niet automatisch dat de uitoefening van zijn recht voor Piet niet meer van betekenis is.

Geen goed alternatief. De door Piet gerealiseerde uitweg is minder geschikt om het gehele jaar door voertuigen te worden gebruikt. De nieuwe weg ligt laag en is vanwege de samenstelling daarvan niet geschikt voor zwaardere voertuigen, zeker niet als de weg na regen gedeeltelijk onder water staat. De weg komt uit op een zandpad waarvan mag worden aangenomen dat deze na regenval eveneens moeilijk begaanbaar is. Ook is het voor Piet een stuk lastiger om zijn afvalcontainers over het mergelpad en het zandpad aan de openbare weg te zetten. Daar komt nog bij dat de nieuwe route een stuk langer is.

Hoe oordeelt de rechter? Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 28.05.2018 (GHARL:2018:4664) , stelt vast dat de nieuwe weg geen volwaardig alternatief is voor de bestaande route over de oprijlaan van Jaap. Dat betekent dat het recht van erfdienstbaarheid niet wordt opgeheven. Jaap moet € 2.618,- aan proceskosten betalen!