PACHT - 04.06.2025

Geen pacht want er is geen sprake van bedrijfsmatige exploitatie

Eis tot ontbinding. Ten behoeve van zijn akkerbouwbedrijf pacht Toon van de gemeente drie percelen landbouwgrond met een totale oppervlakte van ruim 16 ha. De gemeente wil de pachtovereenkomst ontbinden, omdat de grond niet meer wordt gebruikt voor bedrijfsmatige landbouw. Het rendement van het bedrijf is te laag, er worden geen investeringen gedaan en ook heeft Toon een baan buiten de landbouw.

Overmacht door besmetting? Toon geeft toe dat hij 20 uur per week werkt in de ruitershop van zijn vrouw, omdat de opbrengst van zijn bedrijf momenteel te laag is. Dat heeft alles te maken met een ernstige knolcyperusbesmetting. Daardoor kan hij de gepachte percelen niet gebruiken op de wijze zoals hij zou willen. Het telen van rooigewassen met een behoorlijke opbrengst is niet mogelijk. De besmetting heeft gevolgen voor zijn bedrijf en dat heeft hij de gemeente laten weten. Dus zijn er slechts minimale investeringen gedaan.

Wat staat er in de wet?

Een pachtovereenkomst kan door de rechter worden ontbonden als de pachter tekortschiet in de nakoming van zijn verplichtingen (art. 7:370 lid 1 sub a BW) . Dat is onder meer het geval als het gepachte niet meer wordt gebruikt voor bedrijfsmatige exploitatie van de landbouw. Daarmee wordt bedoeld een complex van economische activiteiten, gericht op winst door uitoefening van de landbouw. De volgende factoren zijn daarvoor met name van belang:

1. de omvang van het bedrijf en de samenhang tussen de diverse bedrijfsactiviteiten;
2. het redelijkerwijs te verwachten ondernemersrendement;
3. de vraag of voor de toekomstige winstkansen noodzakelijke investeringen plaatsvinden;
4. de vraag of de pachter een hoofdfunctie buiten de landbouw heeft.

Lang gewacht met actie te ondernemen. Een knolcyperusbesmetting heeft grote financiële gevolgen voor een akkerbouwbedrijf en is meestal niet eenvoudig op te lossen. Het ligt voor de hand dat een agrariër zo snel mogelijk met alle middelen aan de slag gaat om de besmetting te bestrijden. Dat geldt des te meer als hij voor zijn hoofdinkomen van het akkerbouwbedrijf afhankelijk is. Het is algemeen bekend dat het zaaien van gras een effectief middel is om de besmetting tegen te gaan. Toon is echter pas vier jaar nadat de omvang van de besmetting voor hem duidelijk was, begonnen met het zaaien van gras. Dat duidt niet op een snelle en effectieve aanpak.

Hoe oordeelt de rechter hierover?

De gepachte grond is ruim 16 ha, terwijl het gehele bedrijf van Toon 19 ha omvat. Met deze beperkte omvang kan het moeilijk als een volwaardig bedrijf worden gezien, waarmee voldoende rendement kan worden behaald. Uit de door de gemeente overgelegde Gecombineerde Opgave van het afgelopen jaar, blijkt dat Toon niet in overwegende mate werkzaam is in de landbouw. Het meerjarenoverzicht van de jaarrekening laat zien dat het financiële resultaat steeds verder afneemt en ten opzichte van vier jaar geleden is gehalveerd. Er zijn geen plannen om het bedrijf een impuls te geven door andere gronden te verwerven of investeringen te doen. De rechter (ECLI:NL:RBOBR:2025:2014) oordeelt dat er geen sprake is van bedrijfsmatige exploitatie van de landbouw, zodat de pacht wordt ontbonden!