Wacht niet met het nemen van belastingvrije winst

Melkveehouder. Een collega-ondernemer exploiteerde een melkveehouderij. Tot zijn ondernemingsvermogen behoorde onder meer 2,1 hectare landbouwgrond. Dit perceel was al eerder (in 1998) door moeder en zoon aan een derde verkocht voor een (geïndexeerd) bedrag van ƒ 20,- per m². Afgesproken was dat de levering zou plaatsvinden binnen drie maanden na een onherroepelijke bestemmingswijziging, zodat de koper kon starten met de bouw van bedrijfsgebouwen of kantoren. De koper mocht overigens de levering ook eerder verlangen.

Goede deal. De betaling van de koopprijs zou plaatsvinden bij het ondertekenen van de akte van levering. Het risico van de verkochte zaak bleef tot het moment van levering bij de verkoper. Dat klinkt als een goeie deal voor de koper! Wel zou de koop ontbonden worden als er tussentijds een gemeentelijk voorkeursrecht gevestigd zou worden (WVG) en als de bestemming na tien jaar nog steeds niet was aangepast.

Verkocht maar nog geen winst

Nog niet via notaris. Belanghebbende had zijn grond dus wel (contractueel) verkocht, maar (notarieel) geleverd was er nog niet. In zulke gevallen mag een ondernemer de bij de verkoop behaalde winst in zijn jaarrekening (en zijn aangifte) verantwoorden, maar het hoeft nog niet. Hij mag daarmee wachten tot de levering, in dit geval dus de notariële akte van levering. Maar men mag niet wachten met winst nemen tot het moment dat de betaling plaatsvindt. Dat geldt ook als het bedrag van de betaling nog onzeker is, zoals hier. In dit geval had de verkoper in zijn aangifte IB 1998 nog geen winst verantwoord. ‘Prima’, zo zal de inspecteur gedacht hebben, ‘ik zie die winst wel komen in het jaar van levering’.

Latere levering van het perceel. Bij akte van levering d.d. 19 februari 2008 leverde belanghebbende dan eindelijk (10 jaar na de verkoop!) het perceel aan de koper, voor een bedrag van € 234.041,68. In de akte kwam de volgende passage voor: ‘De waarde in het economisch verkeer bij agrarische bestemming (hierna: WEVAB) van het perceel bedroeg per 20 februari 1998 € 47.250,- en per 19 februari 2008 € 84.000,-. De boekwaarde van het perceel bedraagt € 18.730,-.

Landbouwvrijstelling?

Belastingaangifte. In zijn inkomstenbelastingaangifte over het jaar 2008 gaf belanghebbende de behaalde verkoopwinst braaf aan, maar hij claimde voor de volledige winst de landbouwvrijstelling.

Wat vond de fiscus? In afwijking van deze aangifte rekende de inspecteur een bedrag van € 186.792,- tot de belastbare winst. Geen volledige landbouwvrijstelling dus, want die was per 27 juni 2000 ingrijpend gewijzigd.

Oordeel rechter. En daarin kreeg de inspecteur van de rechter, ook in hoger beroep bij Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 03.04.2015 (GHARL:2015:2222) , gelijk. De nieuwe landbouwvrijstelling was hier van toepassing, omdat het moment van winstneming daarvoor beslissend is. En dat was in 2008! Ook op basis van een redelijke wetstoepassing kon de winst niet onbelast blijven.Moraal van dit verhaal: neem onbelaste winst dus altijd direct. Het kost niks en het kan alleen maar slechter - qua (fiscale) wetgeving - worden.