Weiland uit de erfenis moet van rechter worden verkocht

Weiland in nalatenschap (erfenis)

Allebei de erfgenamen willen de grond hebben.  De moeder van Geert en Wim is overleden. Tot haar nalatenschap (erfenis) behoort een weiland dat tussen de percelen van Geert en Wim ligt. Omdat ze de enige twee erfgenamen zijn, moet het weiland door hen worden verdeeld. Allebei willen ze graag de grond hebben.

Beide erfgenamen eisen toedeling. Door een onafhankelijke makelaar/taxateur is de waarde van het weiland vastgesteld op € 32.500. Dat wil Geert wel betalen. Hij wil pony’s houden en kan het weiland gebruiken als gras- en hooiland. Wim wil dat het weiland aan hem wordt toegedeeld voor het houden van schapen. Ook is hij naar eigen zeggen emotioneel gehecht aan het weiland.

Rechter. Beide broers hebben al meer dan dertig jaar ruzie met elkaar en er is tussen hen al deze tijd nauwelijks contact geweest. Het is duidelijk dat ze samen niet in staat zijn om zakelijke afspraken te maken over toedeling van het weiland. Dat betekent dat de rechter de wijze van verdeling zal vaststellen op een wijze waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van beide partijen en met het algemeen belang (art. 3:185 lid 1 BW) . Daarbij is de rechter niet gebonden aan wat partijen hebben gevorderd en hoeft hij ook niet in te gaan op hun argumenten (ECLI:NL:HR:1998:ZC2631) .

Drie opties. De rechter (ECLI:NL:GHARL:2021:9126) stelt vast dat hij in dit geval drie mogelijkheden heeft:

1. hij kan het weiland toedelen aan een van de broers tegen inbreng van de waarde; of
2. hij kan het weiland ook splitsen, waarbij ieder van de broers de helft krijgt toegedeeld; of
3. hij kan besluiten dat het weiland wordt verkocht aan een derde, waarbij ieder van de broers de helft krijgt van de opbrengst.

Toedeling geen optie. Toedeling aan een van de broers lijkt de rechter geen goed idee. Geen van hen heeft aangegeven dat het weiland noodzakelijk is voor hun broodwinning of om een andere noodzakelijke reden. Zou een van de broers het weiland krijgen, dan leidt dat tot scheve gezichten bij de ander en dat zou weer een aanhoudende bron van conflicten zijn.

Verdelen evenmin een goed idee. Gezien de slechte relatie tussen de broers, is het lastig om afspraken te maken over splitsing van het weiland. Dat is nodig als het weiland in tweeën wordt verdeeld. Maar daarvoor is overleg nodig tussen twee partijen die daartoe al meer dan dertig jaar niet bereid zijn. Daarbij zouden Geert en Wim door de splitsing van het weiland ook nog eens directe buren van elkaar worden. Ook dat kan weer aanleiding zijn voor toekomstige conflicten

Hoe oordeelt de rechter?

De rechter stelt vast dat zowel toedeling van de grond aan een van de broers als splitsing van het weiland bij helfte niet in het belang is van de beide erfgenamen. Beide partijen hebben naar eigen zeggen te lijden onder het familieconflict en dat zou daardoor alleen maar verergeren. Daarom oordeelt de rechter dat het weiland aan een derde moet worden verkocht en dat ieder van de broers recht heeft op de helft van de netto-opbrengst. Op deze manier hoopt hij dat het conflict tussen de broers niet groter wordt!