Recht van overpad opgeheven wegens geen redelijk belang

Het perceel van Piet grenst niet aan de openbare weg. Daarom is ten behoeve van zijn perceel en ten laste van het perceel van zijn buurman Kees een erfdienstbaarheid gevestigd, inhoudende een recht van overpad. Op basis daarvan heeft Piet het recht om via een pad dat loopt over de grond van Kees van en naar de openbare weg te gaan.

Nieuwe openbare weg. Na herinrichting van het gebied is er een nieuwe openbare weg aangelegd die grenst aan het perceel van Piet. Daarom meent Kees dat de erfdienstbaarheid kan worden opgeheven, omdat het niet meer nodig is dat Piet nog van zijn grond gebruikmaakt.

Alle belang bij het recht van overpad. Piet stelt dat de erfdienstbaarheid is gevestigd om op de openbare weg te komen aan de kant van het perceel van Kees en niet zomaar op een andere openbare weg. Deze straatnaam staat ook vermeld in de akte en aan die kant is zijn woonadres gevestigd. Het pad over de grond van Kees wordt door hem nog dagelijks gebruikt. Ook heeft hij pasgeleden zijn tuin opnieuw aangelegd, waardoor er een niveauverschil bestaat met de nieuwe openbare weg.

Extra kosten. Opheffing van de erfdienstbaarheid zou kosten met zich meebrengen, zoals de kosten van een adreswijziging, de kosten voor het aanpassen van de schutting en de kosten voor het herinrichten van zijn tuin. Ook zou zijn woning minder waard worden, omdat er dan nog maar één toegang is tot de openbare weg. Volgens Piet bedraagt het waardeverlies € 10.000.

Wat staat er in de wet?

Op vordering van de eigenaar van het dienende erf (Kees) kan een erfdienstbaarheid worden opgeheven indien de eigenaar van het heersende erf (Piet) geen redelijk belang meer heeft bij de uitoefening van dat recht en als het niet aannemelijk is dat het redelijk belang daarbij op korte termijn zal terugkeren (art. 5:79 BW) . Als een rechter de vordering tot opheffing toewijst, kunnen daaraan voorwaarden worden verbonden (art. 5:81 BW) .

Eender welke openbare weg

Bij de vestiging van de erfdienstbaarheid is het niet de bedoeling geweest om een directe uitweg te creëren naar specifiek de openbare weg die grenst aan het perceel van Kees. Weliswaar staat in de akte de straatnaam tussen haakjes vermeld, maar dat was op dat moment de enige openbare weg die vanaf het dienende erf te bereiken was. Volgens de rechter was het de bedoeling om een uitweg te creëren naar een openbare weg, omdat het perceel van Piet op dat moment helemaal was ingesloten.

Hoe oordeelt de rechter?

Rechtbank Midden-Nederland stelt vast dat de kosten die Piet moest maken om zijn tuin opnieuw in te richten aan hemzelf te wijten zijn. Hij heeft zelf zijn tuin aangepast toen de nieuwe openbare weg er al lag. Dat zijn huis € 10.000 minder waard zou worden, is niet bewezen. Hij hoeft alleen maar kosten te maken voor een adreswijziging (ECLI:NL:RBMNE:2023:1522) .

Kleine schadevergoeding. De erfdienstbaarheid wordt door de rechter opgeheven onder de voorwaarde dat Kees € 500 betaalt als schadevergoeding voor de adreswijziging. Deze heeft daar geen enkele moeite mee. Piet moet € 2.508 aan proceskosten betalen!