BELASTINGEN - RECHTSVORM - 11.04.2024

Met terugwerkende kracht een maatschap?

Bij nader inzien. Stel, u heeft een onderneming en daarin werkt uw kind of uw partner mee. Bij het bespreken van de jaarrekening 2023 komt u samen tot de conclusie dat het beter zou zijn dat uw kind en/of partner meedeelt in de ondernemingsresultaten. Dat kan door samen een maatschap aan te gaan. Uw adviseur stelt voor om dat te doen met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2024. Dat is administratief handig.

Bewijs van oprichting. De afspraak om een maatschap of vennootschap onder firma (Vof) op te richten, kan in theorie mondeling. In de praktijk werkt dat natuurlijk niet en wordt zo’n afspraak op papier vastgelegd in een akte of in statuten. Een notariële akte is niet noodzakelijk, maar heeft nog meer bewijskracht. Soms wordt er in zo’n akte opgenomen dat het een vastlegging is van afspraken die al eerder mondeling zijn gemaakt. Maar, als er verder geen bewijs is van deze eerder mondeling gemaakte afspraken, dan heeft dat weinig betekenis. De rechter zal meer bewijs vragen dan alleen maar een verklaring dat het mondeling is afgesproken.

Civielrechtelijk. Civielrechtelijk is terugwerkende kracht niet mogelijk. U heeft rechten en verplichtingen als ondernemer en daar bent u aan gebonden. Wat wel kan, is dat u uw onderneming inbrengt in de maatschap, maar dus niet met terugwerkende kracht.

Fiscaal. Fiscaal is terugwerkende kracht soms wel mogelijk. Een aantal jaren geleden besliste de Hoge Raad al dat terugwerkende kracht toelaatbaar is wanneer dat om zakelijke redenen is afgesproken, bijv. alleen om administratiekosten te besparen. Daarna is er beleid (Stcrt. 2010,2094) geformuleerd waarbinnen toetreding tot een maatschap of vennootschap onder firma (Vof) wordt geaccepteerd. Voorwaarden zijn dat de terugwerkende kracht:

• geldt voor toetreding tot een maatschap of Vof (niet voor uittreding of beëindiging);
• niet is gericht op het behalen van een incidenteel belastingvoordeel;
• geldt voor maximaal een periode van negen maanden;
• niet verder gaat dan tot het begin van het boekjaar.

Erfbelasting. Hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2024:888) moest beslissen over een situatie waarbij op 26 april 2016 op papier werd vastgelegd dat een vader toetrad tot een maatschap met zijn zoon waarin een melkveehouderij werd uitgeoefend. De vader bracht met terugwerkende kracht onder andere een melkquotum in per 1 januari 2016. De vader overleed begin 2017. De zoon (erfgenaam) stelde dat hij langer dan een jaar ondernemer was en dat hij daarom een beroep op een vrijstelling van erfbelasting deed in het kader van de bedrijfsopvolgingsregeling. De rechter is het met de inspecteur eens dat het hiervoor genoemde beleid in deze situatie niet geldt en dat er geen bewijs is geleverd dat de maatschap eerder dan 26 april 2016 is aangegaan.