SUCCESSIERECHTEN - 24.01.2008

Huwelijkse voorwaarden en vermogensoverdracht

Risicobescherming. Meestal dienen de huwelijkse voorwaarden ter bescherming tegen ondernemersrisico’s en/of de gevolgen van echtscheiding. Als na verloop van tijd de reden waarom u de huwelijkse voorwaarden bent aangegaan niet (meer) bestaat, kan het voordelig zijn de huwelijkse voorwaarden te wijzigen of op te heffen.

Formaliteiten. Voor het maken, wijzigen of opheffen van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk, is een akte van de notaris van uw keuze en een rechterlijke goedkeuring vereist. Reken op ca. € 2.000,- aan kosten.

Opheffen. Door het opheffen van de huwelijkse voorwaarden komt er een gemeenschap van goederen waarin beide echtgenoten voor de helft gerechtigd zijn. Dit leidt tot een (onbelaste) vermogensverschuiving tussen de echtgenoten. Door het vermogen in tweeën te delen kan ook successierecht worden bespaard omdat vanwege het progressieve tarief van de Successiewet het meestal voordeliger is om een vermogen in twee keer te laten vererven dan ineens.

Voorbeeld over hoe dat werkt

De heer en mevrouw Bos zijn op huwelijkse voorwaarden, inhoudende ‘koude uitsluiting’ (= uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen) gehuwd. Het vermogen van mevrouw Bos is € 900.000,-. De heer Bos heeft geen vermogen. Mevrouw Bos overlijdt. Haar nalatenschap is € 900.000,-. De heer Bos is haar enige erfgenaam. Hij is over zijn verkrijging bijna € 60.000,- aan successierecht verschuldigd.

Als de heer en mevrouw Bos hun huwelijkse voorwaarden zouden opheffen, ontstaat er een gemeenschap van € 900.000,- waarin zij beiden voor de helft zijn gerechtigd. De nalatenschap van mevrouw Bos is nu nog ‘maar’ € 450.000,- (= de helft van € 900.000,-). Dit bedrag valt voor de heer Bos geheel onder de vrijstelling die geldt voor echtgenoten (€ 523.667,- in 2008). Dit levert eenbesparing op van bijna € 60.000,-. De heer Bos krijgt opdeze manier € 900.000,- zonder belastingheffing.

Wat op maat maken?

Finaal verrekenbeding. Een andere mogelijkheid is om in uw huwelijkse voorwaarden een ‘finaal verrekenbeding’ op te nemen. Dit houdt in dat u bij het einde van het huwelijk afrekent alsof u in gemeenschap van goederen was getrouwd. Dit betekent dat de echtgenoot met het grootste vermogen aan het einde van het huwelijk de andere echtgenoot een zodanig bedrag moet uitkeren dat beide echtgenoten over een gelijk vermogen beschikken. Tip. U kunt het finaal verrekenbeding zelf ‘op maat’ maken. Zo kunt u afspreken dat het verrekenbeding alleen werkt bij overlijden en niet bij echtscheiding, of u kunt bepaalde zaken uitsluiten van verrekening. Zo kunt u bepalen dat erfenissen, schenkingen en/of bepaalde (on)roe-rende zaken niet onder het verrekenbeding vallen.

Schenkingsrecht. Als u tijdens uw huwelijk van koude uitsluiting overgaat naar een algehele of beperkte huwelijksgoederengemeenschap, hoeft u geen schenkingsrecht te betalen. Het wijzigen of opheffen van huwelijkse voorwaarden wordt door de Hoge Raad niet aangemerkt als een schenking. Ook niet als u dit doet in het zicht van echtscheiding of overlijden.

Verplicht en wederkerig. Het finaal verrekenbeding moet ‘verplicht’ (geen keuzemogelijkheid) en ‘wederkerig’ (het verrekenbeding geldt, ongeacht welke echtgenoot het eerste overlijdt) zijn. Alleen dan is er over de verkrijging op grond van het verrekenbeding, geen schenkings- of successierecht verschuldigd.