Aankoop monument zonder overdrachtsbelasting
Hoe kunt u een monumentenpand kopen zonder 6% overdrachtsbelasting te moeten betalen over de aankoopprijs? Wat speelde laatst bij de rechter over de aankoop van een monument door een particulier? Wat is nu beslist?
Vrijstelling overdrachtsbelasting. In de Wet op belastingen van rechtsverkeer staat dat de verkrijging (koop) van een monument zonder heffing van 6% overdrachtsbelasting kan. Dit onder de voorwaarden dat het een monument is dat in het Monumentenregister staat en dat wordt verkregen door een in Nederland gevestigde rechtspersoon (bijv. NV of BV), die hoofdzakelijk (minstens 70%) de instandhouding van monumenten als doel heeft. Bij het Hof in Den Haag speelde laatst de vraag of deze vrijstelling van overdrachtsbelasting ook speelt bij aankoop van een monument door een particulier.
Man koopt herenhuis
Aankoop monument. Een particulier kocht in 2005 een herenhuis met erf en tuin. Zowel zakelijk als privé hield hij zich bezig met de instandhouding van monumenten. Ook het herenhuis was met het oog hierop aangeschaft. Over de aankoopprijs van € 1 miljoen voldeed de man € 60.000,- overdrachtsbelasting. In de leveringsakte werd geen beroep op de monumentenvrijstelling gedaan. De man ging vervolgens tegen het betaalde bedrag in bezwaar.
Hoezo lag de fiscus dwars? De inspecteur verleende de vrijstelling echter niet, omdat deze alleen voor monumentenpanden kopende rechtspersonen zou zijn bedoeld en niet voor particulieren. Volgens de man was het niet belangrijk of een rechtspersoon dan wel een natuurlijk persoon, zorgt voor instandhouding van een monument. Hij stelde dat er ‘ongeoorloofde’ discriminatie was.
Wat besliste de rechter gunstig?
Volgens het Gerechtshof Den Haag (LJN: BI3637) is er bij rechtspersonen ten opzichte van natuurlijke personen niet méér zekerheid dat de vrijgestelde overdrachtsbelasting ten goede komt aan het monument. Bij rechtspersonen heeft men namelijk niet zonder meer de garantie dat de statuten waarin het onderhoud is vastgelegd, ook daadwerkelijk worden nageleefd.
Particulier of rechtspersoon; maakt niet uit? Volgens het Hof is er in dit geval geen rechtvaardiging voor het verschil in behandeling tussen rechtspersonen en particulieren. Het oordeel van het Hof was: “Er bestaat onvoldoende rechtvaardiging om de vrijstelling tot rechtspersonen te beperken, waarmee de wetgever zijn beoordelingsvrijheid heeft overschreden.”
Niet op stoel wetgever. Met dit oordeel stond het Hof voor een ander dilemma. In Nederland stelt de rechter zich terughoudend op bij het ingrijpen in een wettelijke regeling. In deze situatie van een rechtstekort had het Hof de mogelijkheid om de discriminerende regeling geheel buiten toepassing te verklaren. Ware het niet dat het laten vervallen van de monumentenregeling voor rechtspersonen, voor de man geen hout snijdt.
Controlebeleid. Een andere mogelijkheid is om de wetgever de beslissing te laten nemen, maar als uit de wet en de wetsgeschiedenis voldoende duidelijk is hoe in het rechtstekort moet worden voorzien, wil de rechter wel eens op de stoel van de wetgever gaan zitten. Zo ook hier. Voor de monumentenvrijstelling geldt namelijk een controlebeleid op grond waarvan de 6% overdrachtsbelasting alsnog verschuldigd is als binnen 25 jaar niet langer aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Volgens het Hof is deze controleregeling zonder meer toepasbaar op natuurlijke personen die een monument in stand willen houden.
De rechter verklaarde de monumentenvrijstelling dan ook op de man van toepassing. Dus geen 6% overdrachtsbelasting.
Maak uw profiel aan om dit advies en vele andere adviezen te kunnen ontdekken.