E-mailbericht is niet rechtsgeldig als ‘onderhands testament’?

Een erfgenaam. Trees overlijdt met achterlating van een zoon, Hans. Hans is de enige erfgenaam. Om de omvang van de nalatenschap vast te stellen, gaat hij de administratie van zijn moeder onderzoeken. Hij stelt vast dat een bedrag van € 24.142 is overgeboekt van de bankrekening van zijn moeder naar die van haar broer Piet. Ook blijkt de auto van zijn moeder met een dagwaarde van € 5.000 inmiddels op naam van Piet te staan.

Afhandelaar van de nalatenschap

Als Hans bij zijn oom Piet om opheldering vraagt, verklaart hij dat hij door zijn zus Trees tot ‘afhandelaar’ (executeur) van de nalatenschap is benoemd. Dat staat in een e-mailbericht dat Trees hem heeft toegezonden. In deze hoedanigheid is hij bevoegd om alle goederen te beheren die tot nalatenschap behoren. Om gemakkelijker over het geld te kunnen beschikken, heeft hij het overgeboekt naar zijn eigen privérekening. Hij heeft daarbij gebruikgemaakt van een volmacht die door Trees is getekend.

Schenking door erflaatster. De auto van Trees is een ander verhaal. Deze heeft Trees al tijdens haar leven geschonken aan de zoon van Piet. Voorlopig heeft Piet de auto op zijn eigen naam overgeschreven. Op een latere datum, als alles is afgehandeld, zet hij deze op naam van zijn zoon.

Wat vindt de rechter hiervan?

Gelukkig voor Hans gaat de rechter met deze handelswijze niet akkoord (ECLI:NL:GHDHA:2020:911) . De benoeming van een executeur in de uiterste wil (testament) van een erflater, kan alleen maar zijn vastgelegd in een notariële of onderhandse akte (art. 4:94 BW) . Bij onderhandse akte is dus mogelijk, maar daarvoor gelden strenge eisen. Zo moet een uiterste wil door de erflater zijn ondertekend en moet daarvan, na afgifte aan de notaris, een notariële akte van bewaarneming worden opgesteld (art. 4:95 lid 2 en lid 4 BW) . Omdat er dus altijd een notariële akte is vereist, komt een onderhands testament in de praktijk nauwelijks voor.

Niet rechtsgeldig

Het e-mailbericht dat door Piet wordt overgelegd, is niet aan te merken als een door Trees opgestelde onderhandse uiterste wil. Het is niet door Trees ondertekend en er is ook nooit een notariële akte van bewaarneming opgesteld. Er is niet voldaan aan de wettelijke eisen die daarvoor gelden. De benoeming van Piet tot executeur in de nalatenschap van Trees is daarom niet rechtsgeldig. Hij had dus ook niet het recht om het geld van de bankrekening van Trees over te boeken naar zijn eigen privérekening.

Blijkt nergens uit. Dat de auto door Trees tijdens haar leven aan de zoon van Piet geschonken is, is volgens de rechter uiterst ongeloofwaardig. Daar is geen enkel bewijs voor. Hans beschikt zelf over de reservesleutel die Trees hem heeft gegeven. Op de datum van haar overlijden stond de auto ook nog gewoon op naam van Trees. Dat duidt erop dat de auto niet voor haar overlijden aan de zoon van Piet is geschonken. Ook was het logischer geweest als de auto dan onmiddellijk op naam van de zoon van Piet was gezet.

Vonnis. De rechter oordeelt dat Piet onmiddellijk het bedrag van € 24.142 terug moet storten op de bankrekening ten name van de erven van Trees. Ook moet hij voor € 5.000 de dagwaarde van de auto aan de nalatenschap vergoeden. Ten slotte moet hij € 2.132 aan proceskosten betalen!