Belastingcontrole ook al vanuit de lucht, wat nu?

Controlehistorie. Alweer iets langer geleden (om precies te zijn op 22 maart 2002) bracht de Nationale ombudsman een rapport (rapportnummer: 2002/082) uit, waarin een campingexploitante zich beklaagde over het feit dat zij door de fiscus gedwongen werd haar ouderwetse computerprogramma (het betrof een reserveringsprogramma voor een camping) ten behoeve van een belastingcontrole te moderniseren. De Belastingdienst wilde de uitkomsten van dat programma controleren om het te kunnen vergelijken met eerder door haar gemaakte luchtfoto’s. Er werd geruzied over de kosten van die modernisering, maar aan de controle vanuit de lucht werd geen woord gerept.

Luchtfoto’s voor controlegebruik

Maar men blijft vanuit de lucht fotograferen. In het kader van een justitieel onderzoek (naar hennepkwekerijen) werden luchtfoto’s gemaakt. Deze foto’s belandden via via bij de fiscus. Toen de belastinginspecteur deze foto’s eens bekeek, zag hij dat er nieuwbouw had plaatsgevonden. Hoe had de belastingplichtige dat betaald, want in deze bouwperiode was er geen inkomen aangegeven. Het bouwsel kostte volgens deskundigen zo’n € 350.000! Naar dat bedrag werd ambtshalve een aanslag opgelegd, waarna men bij de rechter belandde (ECLI:NL:GHSHE:2020:3732) .

Belastingaangifte gedaan?

In deze belastingprocedure ging het bij de rechter vooral over de vraag of belastingplichtige zijn belastingaangifte had gedaan. “Never nooit wat van wie dan ook ontvangen”, was het verweer. Niet de uitnodiging om aangifte te doen, niet de herinnering om aangifte te doen en niet de aanmaning om aangifte te doen. Daar was de belastingrechter gauw klaar mee: de rechter vond dit ‘evident ongeloofwaardig’. Daarom werd door de rechter door de vingers gezien dat de inspecteur geen verzendbewijs kon overleggen en dan is het verder in zo’n geval niet zo moeilijk meer voor de fiscus. Er was sprake van omkering van de bewijslast: de inspecteur legde een aanslag op naar een geschat bedrag en dan moet de belastingplichtige maar bewijzen dat deze schatting niet klopt. Een in de praktijk meestal haast onmogelijke opgave. Voorkom altijd dat het zover komt, doe tijdig aangifte of vraag bijtijds uitstel.

Schatting te hoog? Toch lukte het hier om de rechter ervan te overtuigen dat de schatting van de inspecteur te hoog was geweest. De door de inspecteur genoemde verklaringen van deskundigen, dat de totale kostprijs gelet op de bouwtekening ongeveer € 350.000 bedraagt, maakten geen deel uit van het dossier. Voor zover de schatting van de inspecteur daarop is gebaseerd, moet zij volgens het hof, omdat de onderbouwing ontbreekt, als willekeurig worden beschouwd. Het geschatte bouwbedrag kon dus door de inspecteur niet goed bewezen worden, waardoor de rechter € 100.000 van de navorderingsaanslag afhaalde. Omdat er volgens de rechter willens en wetens geen aangifte was gedaan met het doel over de genoten inkomsten geen belasting te hoeven betalen, volgde ook een boete van ruim € 51.000.

Privacyschending bij controle vanuit de lucht?  Het arsenaal aan controlemiddelen door de fiscus is groot, erg groot zelfs en controle vanuit de lucht hoort daar beslist bij. Het is dus zeker niet zo dat met een beroep op bijv. privacy dit controlemiddel ontoelaatbaar wordt geacht. Sterker nog: als politie of justitie beeldmateriaal aan de fiscus overlegt, dan heeft ook de fiscale rechter daar geen enkel probleem mee. Toch iets om in voorkomende gevallen rekening mee te houden!