TESTAMENT - 06.04.2022

Met uitsluitingsclausule gaat erfenis niet naar koude kant

Gemeenschap van goederen. Tom is ruim tien jaar geleden getrouwd met Mia. Voor hun huwelijk hebben ze geen huwelijkse voorwaarden opgesteld. Daardoor zijn ze getrouwd zijn in gemeenschap van goederen. Ze zijn ieder voor de onverdeelde helft eigenaar van alle goederen die aan hen toebehoren, ongeacht op wiens naam deze goederen staan of door wie de goederen zijn verkregen. Dat is slechts anders voor goederen die krachtens schenking of bij testament als erfenis of legaat zijn verkregen en waarop de zogenoemde ‘uitsluitingsclausule’ (of ‘privéclausule’) van toepassing is verklaard.

Eerder overlijden. Frans, de vader van Tom, is ernstig ziek. De kans bestaat dat hij niet lang meer te leven heeft. Tom is zijn enige erfgenaam. Dat betekent dat zijn gehele nalatenschap (de erfenis) naar Tom gaat. Frans weet dat het huwelijk tussen Tom en Mia niet al te best is. Hij is bang dat de helft van zijn vermogen uiteindelijk bij Mia terecht komt. Dat is het geval als Tom overlijdt voordat Tom en Mia zijn gescheiden.

Testament biedt uitkomst

Om dat te voorkomen, kan Frans een testament maken waarin een uitsluitingsclausule is opgenomen. Op basis daarvan behoren de goederen die door een erfgenaam worden verkregen altijd tot diens privévermogen, ook al is hij getrouwd in gemeenschap van goederen. Bij echtscheiding hoeven deze goederen niet te worden verdeeld.

Wet gewijzigd. Er wordt weleens gedacht dat een testament met uitsluitingsclausule niet meer nodig is, omdat per 1 januari 2018 de wettelijke regeling van het huwelijksvermogensrecht is gewijzigd. Vanaf deze datum blijven schenkingen, erfenissen of legaten die door een van de echtgenoten zijn verkregen, behoren tot diens privévermogen, ook al zijn ze in gemeenschap van goederen getrouwd (art. 1:94 lid 2a BW) .

Clausule in testament blijft raadzaam

Maar om twee redenen blijft een uitsluitingsclausule in een testament toch raadzaam:

1. de nieuwe wettelijke regeling geldt niet voor huwelijken die zijn gesloten voor 1 januari 2018 (zoals in het geval van het huwelijk van Tom en Mia);
2. de erfgenaam of begiftigde (Tom) kan zelf met zijn partner (Mia) huwelijkse voorwaarden opstellen waarbij wordt afgeweken van de nieuwe wettelijke regeling en waarbij de ‘oude’ gemeenschap van goederen wordt overeengekomen.

Geen risico met testament

Door een uitsluitingsclausule in het testament op te nemen wordt er ‘op safe’ gespeeld. De erfenis blijft altijd behoren tot het privévermogen van het eigen kind, ongeacht of hij voor of na 1 januari 2018 is getrouwd. Ook maakt het niet uit of er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld waarbij een gemeenschap van goederen is overeengekomen. In dat geval gaat de uitsluitingsclausule in het testament voor de huwelijkse voorwaarden en mocht het zo zijn dat de koude kant warmer blijkt te zijn dan de warme kant (wat niet zelden het geval is!), dan zit de uitsluitingsclausule niet in de weg. Normaal gesproken zal de koude kant dan in gelijke mate meeprofiteren van het vermogen dat als erfenis of schenking is overgegaan!