Aandachtspunten bij overdracht op grond van een levenstestament

Volmacht. Als de verkoop van een onroerende zaak op basis van een volmacht plaatsvindt, kan dat een specifiek voor deze rechtshandeling gegeven volmacht zijn, maar het is ook mogelijk dat er gehandeld wordt op basis van een algehele notariële volmacht/levenstestament (hierna wordt er over levenstestament gesproken).

Levenstestament

In een levenstestament wijst de volmachtgever een of meerdere gevolmachtigden aan om namens hem te (kunnen) handelen. Deze gevolmachtigde is niet verplicht om te handelen, maar hij krijgt slechts een bevoegdheid om namens de volmachtgever (rechts)handelingen te verrichten.

Centraal Levenstestamentenregister. Een levering op basis van een algehele volmacht uit een levenstestament komt vandaag de dag steeds vaker voor. In de praktijk blijkt dat veel volmachtgevers ervoor kiezen om het door hen opgestelde levenstestament te registreren in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Inschrijven in dat register is geen verplichting, maar het verhoogt de vindbaarheid van het levenstestament, voor het geval dat het levenstestament in de vergetelheid raakt. In 2020 zijn er 195.173 levenstestamenten inschreven in het CLTR en in 2021 waren dit er 197.159.

Aandachtspunten

Medische verklaring? Het is van belang om te controleren wanneer de volmacht in werking is getreden. Let op.  Is er in het levenstestament bepaald dat de volmacht pas in werking treedt nadat een arts heeft verklaard dat de volmachtgever wilsonbekwaam is, dan moet de gevolmachtigde een medische verklaring overleggen waaruit dit blijkt. Is deze medische verklaring er (nog) niet, dan is de gevolmachtigde (nog) niet bevoegd.

Bevoegdheid. De volmachtgever kan meerdere gevolmachtigden aanwijzen. Als dat het geval is, dan is het van belang om stil te staan bij de vraag of zij gezamenlijk of afzonderlijk handelingsbevoegd zijn. Wettelijk uitgangspunt is een afzonderlijke bevoegdheid (art. 3:65 BW) , maar in de praktijk wordt hier nogal eens van afgeweken. Let op.  Verder moet er gelet worden op de strekking van de volmacht. Normaal gesproken zal er sprake zijn van een algehele volmacht die ook de bevoegdheid tot het verkopen en leveren van onroerend goed omvat, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn.

Gevolmachtigde als wederpartij? Een ander aandachtspunt is de bevoegdheid om als wederpartij van de volmachtgever op te treden. Stel, de gevolmachtigde wil de onroerende zaak aan zichzelf verkopen en leveren, mag dat dan? Wettelijk uitgangspunt is dat een gevolmachtigde slechts als wederpartij van de volmachtgever mag optreden, als de inhoud van de te verrichten rechtshandelingen zo nauwkeurig vaststaat, dat strijd tussen beider belangen uitgesloten is (art. 3:68 BW) . Tip.  Dit onderdeel speelt niet bij verkoop aan derden, wat meestal het geval zal zijn.

Volmacht geëindigd? Ook moet er gecontroleerd worden of de volmacht niet geëindigd is. De volmacht eindigt door herroeping van de volmachtgever (dit kan onder meer gecontroleerd worden in het CLTR), door de dood of door ondercuratelestelling of het faillissement van de volmachtgever of als op de volmachtgever de schuldsaneringsregeling van toepassing wordt. Als zo’n omstandigheid zich bij de gevolmachtigde voordoet, eindigt de volmacht ook, tenzij anders is bepaald.