ERFBELASTING - 15.03.2024

Belasting na overlijden van echtgenoot die een langstlevende echtgenote en een of meerdere kinderen achterlaat

Waar gaat het om?

Sinds 2003 geldt er een nieuw wettelijk erfrecht. Indien u gehuwd (of geregistreerd als partner) overlijdt en u laat een langstlevende echtgenote en een of meerdere kinderen achter, geldt het systeem van de zogeheten ‘wettelijke verdeling’. Dit systeem zorgt ervoor dat alle goederen van de nalatenschap eerst in eigendom naar de langstlevende toegaan, zoals de echtelijke woning. De langstlevende is ook verplicht om alle schulden van de nalatenschap te voldoen, denk bijv. aan de erfbelasting. De kinderen krijgen een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende. Zij kunnen deze geldvordering pas opeisen als de langstlevende overlijdt, failliet wordt verklaard of in de schuldsanering terechtkomt. Tip.  In een testament kan er van dit systeem worden afgeweken of kunnen uitbreidingen op dit systeem worden gemaakt. Hoe zit dat fiscaal?

Vrijstellingen. Afhankelijk van de relatie tot de overledene heeft een erfrechtelijk verkrijger een bepaalde vrijstelling. Deze vrijstelling is voor een langstlevende echtgenoot ongeveer € 795.000 (2024). Voor een kind is de vijstelling circa € 25.000 (2024). Daarmee mag de langstlevende meer vermogen belastingvrij erven dan een kind. De langstlevende en de kinderen zijn voor gelijke delen erfgenaam. Let op.  Ondanks dat een kind ‘slechts’ een niet-opeisbare geldvordering krijgt, moet hierover al wel erfbelasting worden betaald als deze geldvordering groter is dan het belastingvrije bedrag in het jaar van overlijden.

Voorbeeld.An en Ben zijn met elkaar gehuwd in algehele gemeenschap van goederen. Zij hebben twee kinderen: Cor en Don. Het totale vermogen van An en Ben is € 360.000. An overlijdt. Haar erfgenamen zijn Ben, Cor en Don, ieder voor een 1/3 deel. Ben krijgt eerst alles in eigendom. Cor en Don krijgen een niet-opeisbare geldvordering op Ben ter grootte van € 60.000 per kind. Ben is op het moment dat An overlijdt, 68 jaar oud. Hoe werkt dit uit voor de erfbelasting?

Uitwerking. In de basis zijn alle erfdelen € 60.000 waard. Cor en Don krijgen dit erfdeel pas als Ben overlijdt. Daardoor zullen zij wellicht nog een hele tijd moeten wachten op hun erfenis. Er wordt daarom gezegd dat Ben, als langstlevende, het fictief vruchtgebruik heeft van de erfdelen van de kinderen. Wat de waarde is, is afhankelijk van Bens leeftijd en eventuele renteafspraken. Voor nu gaan we ervan uit dat de geldvorderingen renteloos zijn. In de erfbelasting zijn tabellen opgenomen om de waarde van het fictief vruchtgebruik te bepalen. Bij de leeftijd van 68 jaar hoort factor 8. De rekenrente is 6%, dus heeft het vruchtgebruik een waarde van: 0,06 x 8 x € 60.000 = € 28.800 over elk kindsdeel. Bij Ben wordt daarom belast: € 60.000 + € 28.800 + € 28.800 = € 117.600. Bij de kinderen wordt dan belast: € 60.000 -/- € 28.800 = € 31.200 per kind. Voor de langstlevende valt deze verkrijging van € 117.600 ruim binnen de partnervrijstelling in de erfbelasting. Voor de kinderen geldt dat zij ‘maar’ € 25.000 (afgerond) belastingvrij mogen erven. € 31.200 -/- € 25.000 = € 6.200. Hierover moet 10% erfbelasting worden betaald. Dat is circa € 600 per kind.

Wie betaalt de erfbelasting?

In situaties waarin de wettelijke verdeling van toepassing is, betaalt de langstlevende echtgenoot de verschuldigde erfbelasting. Deze schiet de verschuldigde erfbelasting als het ware voor.

Op https://www.tipsenadvies.nl , Download Zone, jaargang 14, nr. 7 vindt u meer informatie over de heffing van erfbelasting.