TESTAMENT - 10.04.2024

Verouderd testament aanpassen aan nieuw erfrecht, minder erfbelasting!

Uit onderzoek. In oktober 2023 verscheen er een nieuwsbericht op Advocatie waaruit blijkt dat er veel verouderde testamenten in omloop zijn. Er is onderzoek gedaan naar duizenden testamenten van mensen die in de afgelopen vijf jaar zijn overleden. Hieruit blijkt dat circa 1/3 deel van de testamenten voor 1990 is opgesteld. Iets minder dan een kwart van de testamenten komt uit de periode tussen 1990 en 2003. De overige testamenten zijn na 2003 opgesteld. Daaruit blijkt dat meer dan de helft van de onderzochte testamenten onder oud erfrecht is opgesteld. Tip.  Om het volledige nieuwsbericht te lezen, zie: https://www.advocatie.nl/nieuws/notariaat-nieuws/veel-verouderde-testamenten-in-omloop

Het nieuwe erfrecht

Het huidige erfrecht is in werking getreden op 1 januari 2003. In de praktijk wordt er meestal nog over het ‘nieuwe’ erfrecht gesproken, hoewel dit erfrecht inmiddels ook al meer dan 20 jaar oud is. Een belangrijke wijziging ten opzichte van het voordien geldende erfrecht is dat het wettelijke erfrecht nu, populair gezegd, op de langstlevende is. Als de overledene een langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner en een of meerdere kinderen achterlaat, geldt de zogenaamde ‘wettelijke verdeling’. De wettelijke verdeling houdt in dat alle goederen van de nalatenschap door de langstlevende worden verkregen en deze langstlevende verplicht is om alle schulden van de nalatenschap te voldoen. De kinderen krijgen ‘slechts’ een geldvordering op de langstlevende, welke vooralsnog niet-opeisbaar is. Deze geldvordering wordt opeisbaar zodra de langstlevende overlijdt, failliet wordt verklaard of in de schuldsanering terechtkomt.

Overgangsrecht. Gezien het aantal testamenten dat voor 2003 is opgesteld, is het goed mogelijk dat u in de praktijk te maken krijgt met een testament dat onder het oude erfrecht (dus voor 2003) is opgesteld. Geldt bij overlijden dan het oude testament (van voor 2003) of is dan het wettelijke erfrecht van toepassing, nu dit in 2003 is vernieuwd? In de overgangswetgeving is bepaald dat wat geldig was onder oud erfrecht, nu nog steeds geldig is. Het oude testament blijft dus van kracht.

Soorten langstlevende testamenten

Onder het oude erfrecht waren er grofweg twee soorten langstlevende testamenten:

1. de zogeheten ‘ouderlijke boedelverdeling’; en
2. het keuzelegaat met vruchtgebruik.

Systematiek verdeling. De systematiek van de ouderlijke boedelverdeling is vergelijkbaar met die van de wettelijke verdeling: de langstlevende wordt enig eigenaar van alle goederen van de nalatenschap, is verplicht alle schulden te voldoen en de kinderen krijgen een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende. Bij een keuzelegaat met vruchtgebruik kan de langstlevende naar keuze goederen uit de nalatenschap in eigendom krijgen. Van de goederen die hij niet in eigendom wil, houdt hij het vruchtgebruik.

Niet in eigendom. Indien de langstlevende de tot de nalatenschap behorende woning niet in eigendom wil, zullen de kinderen mede-eigenaar worden en bij een overdracht bij de eigendomsoverdracht mee moeten tekenen. Vanuit fiscaal oogpunt is er in deze ‘oude testamenten’ (meestal) niets geregeld. Bovendien kost de boedelafwikkeling doorgaans meer tijd dan in het geval de wettelijke verdeling van toepassing is. Dat brengt daardoor meer kosten met zich mee dan in het geval de wettelijke verdeling van toepassing is.