Verpachter moet indeplaatsstelling van zoon van pachter toestaan

Vordering tot indeplaatsstelling

Voor zijn gemengd bedrijf van rosékalveren en akkerbouw pacht Henk 6,6 hectare landbouwgrond. Het bedrijf wordt sinds tien jaar door hem in maatschapsverband gevoerd samen met zijn zoon. Het is ook de bedoeling dat de zoon het bedrijf overneemt. Daarom vordert Henk dat zijn zoon als pachter in zijn plaats wordt gesteld.

Waarborg voor behoorlijke bedrijfsvoering?  Volgens de verpachter biedt de zoon onvoldoende waarborgen voor een behoorlijke bedrijfsvoering. Het is al lang geleden dat hij een agrarische opleiding heeft gehad. Daarna heeft hij een technische opleiding gedaan op hbo-niveau en is hij enkele jaren buiten de landbouw gaan werken als proces engineer. Ook ontbreekt een behoorlijk bedrijfsplan. Volgens de verpachter is het bedrijf niet rendabel. Ook stelt hij dat Henk als huidige pachter tekortschiet in zijn verplichtingen. In de maatschap heeft hij een minderheidsbelang van 45% en daardoor is hij onvoldoende betrokken bij het bedrijf.

Wat staat er in de wet?

Een pachter kan een vordering instellen tot indeplaatsstelling van een direct familielid als pachter (art. 7:363 lid 1 BW) . Deze vordering wordt door de rechter beoordeeld naar billijkheid. De vordering moet worden afgewezen als de voorgestelde nieuwe pachter onvoldoende waarborgen biedt voor een behoorlijke bedrijfsvoering (art. 7:363 lid 5 BW) . De bewijslast daarvoor ligt bij de verpachter.

Voldoende kennis en ervaring? Dat de agrarische opleiding van de zoon te lang geleden is en niet aansluit bij de agrarische bedrijfsvoering is erg onwaarschijnlijk. De zoon is al ruim tien jaar werkzaam in het bedrijf en neemt steeds meer taken over van zijn vader. Voor vrijwel elke ondernemer geldt dat de basisopleiding in de jeugd wordt genoten en dat het vak in de praktijk wordt geleerd.

Rendabel bedrijf. Uit de jaarcijfers blijkt dat het bedrijf enkele moeilijke jaren moeilijk heeft gehad. Dat heeft alles te maken met de coronapandemie, waardoor de prijzen voor kalfsvlees in deze jaren zijn gekelderd. Ook heeft het bedrijf te maken gehad met overstromingen van lager gelegen land. Dat zijn oorzaken die de pachter niet kunnen worden aangerekend. In het laatste jaar is een goed resultaat gehaald en zijn er ook de nodige investeringen gedaan. Er is een exploitatiebegroting opgesteld voor de verschillende onderdelen van het bedrijf. Dit bedrijfsplan is voor de bank voldoende om een bedrijfsfinanciering te verstrekken.

Hoe oordeelt de rechter?

Dat Henk thans een minderheidsbelang heeft in de maatschap, betekent niet dat hij minder betrokken is. Het feit dat hij zelf steeds minder doet in het bedrijf en zijn zoon steeds meer, is een normale gang van zaken bij de overgang van een bedrijf naar de volgende generatie. Daarom oordeelt Hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2024:385) dat de zoon van Henk als pachter in zijn plaats wordt gesteld. De verpachter moet € 2.709 aan proceskosten betalen.