Dwarsliggende erfgenaam met legaat buitenspel gezet!

Erfgenamen. Jan is gescheiden. Hij heeft vier kinderen. Tot het vermogen van Jan behoren de aandelen in zijn BV, zijn woonhuis, inboedelgoederen, twee bedrijfspanden en enkele spaar- en beleggingsrekeningen. Al met al gaat het om een waarde van € 3.200.000,-. Als Jan overlijdt, laat hij als erfgenamen zijn vier kinderen achter. Ieder van hen erft € 800.000,- (exclusief erfbelasting).

Verdeling erfenis

Dwarsligger? Dat is ook precies wat Jan wil. Hij wil niet dat de een meer krijgt dan de ander. Alleen is er een probleem. Want Hans, een van zijn kinderen, kan niet zo goed opschieten met zijn broer en twee zussen. Jan is bang dat na zijn overlijden Hans gaat dwarsliggen waardoor de verdeling van de erfenis een moeilijke en langdurige zaak gaat worden. Hij denkt erover om een executeur te benoemen die de nalatenschap afhandelt, maar hij kan geen geschikte kandidaat vinden.

Legaat ter grootte van wettelijk erfdeel

Testament. Jan heeft echter nog een andere mogelijkheid. Hij kan een testament maken waarin hij Hans onterft. De andere kinderen zijn dan de drie erfgenamen die samen de erfenis verdelen. Hans staat daardoor buitenspel. Bij de verdeling heeft hij niets te zeggen, want hij is geen erfgenaam. Maar om hem niets tekort te doen ten opzichte van de andere kinderen, kent Jan hem in zijn testament een legaat toe ter grootte van zijn wettelijk erfdeel. Dus krijgt Hans voor € 800.000,- een vordering op zijn broer en twee zussen.

Opeisbaar. Een legaat van een geldbedrag is volgens de wet opeisbaar zes maanden na overlijden van de erflater (Jan). Dat kan voor de andere kinderen problematisch zijn. Want om de € 800.000,- te kunnen ophoesten, zullen er misschien eerst enkele panden moeten worden verkocht. En dat is niet zo snel geregeld. Dus heeft Jan in zijn testament bepaald dat het legaat van Hans pas opeisbaar is twee jaar na zijn overlijden. Dat geeft de erfgenamen meer tijd om de nalatenschap naar behoren af te wikkelen. Als zelfs de termijn van twee jaar te kort blijkt te zijn, kunnen de erfgenamen nog altijd naar de rechter stappen. Die kan de termijn voor de opeisbaarheid van het legaat verlengen. Hij kan ook bepalen dat het legaat aan Hans door de erfgenamen in termijnen mag worden voldaan.

Volkomen legitiem!

Claimen wettelijk erfdeel? De wet zegt dat een kind dat onterfd is, nog altijd een beroep kan doen op zijn legitieme portie (‘wettelijk erfdeel’). Dat is de helft van zijn wettelijk erfdeel. De legitieme portie van Hans is dus € 400.000,-. Dat bedrag is opeisbaar zes maanden na overlijden van Jan. Die termijn kan niet worden verlengd.

Minder krijgen? Als Hans echter een beroep doet op zijn legitieme portie, krijgt hij beduidend minder. Want in het testament van Jan staat dat dan het legaat vervalt! De andere kinderen moeten dan zes maanden na het overlijden € 400.000,- aan Hans betalen. Maar volgens het legaat krijgt Hans beduidend meer (eens zoveel!). Alleen moet hij dan ‘iets’ langer wachten. Een beroep op de legitieme portie heeft dus voor hem weinig zin. Naar de andere € 400.000,- kan hij dan fluiten. Die hoeven zijn broer en twee zussen niet meer te betalen maar mogen ze onderling verdelen!