Aanslag schenkbelasting en aansprakelijkheid door faillissement

Bedrijfsopvolgingsregeling. De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) biedt voor 2018 een vrijstelling van 100% tot maar liefst € 1.071.987,- (2017: € 1.063.479,-), plus dat er voor de schenking of vererving van ondernemingsvermogen boven dit bedrag nog een vrijstelling geldt van 83%. Vermogen in de vorm van een onderneming (IB- of BV-onderneming) aan de bedrijfsopvolger(s) fiscaalvriendelijk overdragen (dus zonder of met maar weinig schenk- of erfbelasting) is hiermee dus goed mogelijk.

Wat speelde er recentelijk bij de rechter? Een Fries bouwbedrijf stelde onlangs met succes zijn accountant aansprakelijk toen een faillissement werd gevolgd door een aanslag erfbelasting. Voor de goede orde: eerst dus het faillissement en toen nog een aanslag op de koop toe en niet - wat vaker voorkomt - eerst een belastingaanslag en pas dan een faillissement. Het faillissement was wellicht onvermijdelijk, de belastingaanslag echter niet. Wat ging er fout en wat kunt u daarvan leren?

Failliet na gunstige bedrijfsopvolging

Het Fries bouwbedrijf werd - na enkele moeilijke jaren met rode cijfers - in 2013 op eigen verzoek door de rechtbank failliet verklaard. Enkele jaren daarvoor hadden de twee aandeelhouders (neven) de aandelen in de onderneming van hun respectieve vaders overgenomen met toepassing van de BOR. Hierdoor mag een onderneming geschonken worden of vererven zonder dat er een aanslag voor de schenk- of erfbelasting wordt opgelegd. Zoals u weet, is een van de voorwaarden om de BOR te kunnen toepassen dat na de overname de onderneming nog ten minste vijf jaar door de verkrijgers wordt voortgezet. Maar een faillissement zette door die voortzetting een dikke streep.

Failliet is ook fiscaal foute boel

Als een bedrijf failleert, wordt het niet voortgezet. Als er niet wordt voorgezet, wordt er niet aan de wettelijke voorwaarden voldaan. Dan moet er alsnog over de waarde van de verkrijging ten tijde van deze verkrijging (en niet ten tijde van het faillissement, want dan zal de waarde van de overgenomen aandelen weinig meer hebben voorgesteld) worden afgerekend. Iets in handen hebben dat waardeloos is, maar toch, zoals in dit geval, negen ton schenkbelasting moeten betalen. Dat voelt niet goed, maar het was de harde waarheid. De neven lieten het er niet bij zitten en claimden hun schade bij de accountant. Het advies om de ‘tent’ over te nemen had niet gedeugd, zo vonden de heren. Deze claim had - in ieder geval deels - succes.

Aansprakelijkheid

Waarde te hoog vastgesteld. Volgens de rechter had de adviseur moeten aangeven dat de BOR niet geldt als een bedrijf binnen vijf jaar failliet gaat. Verder had hij verzuimd voldoende rekening te houden met de zich opstapelende verliezen en was de waarde van de vastgoedportefeuille te hoog vastgesteld. Maar ook de aandeelhouders hadden boter op het hoofd. Ze hadden ook zelf onzorgvuldig gehandeld. Ze hadden de accountant veel te laat op de hoogte gesteld van hun plannen om het eigen faillissement aan te vragen. Hadden ze dat wel op tijd gedaan, dan had de accountant nog kunnen ingrijpen. Daarom konden ze ‘slechts’ 60% van de schade verhalen. Voor de overige 40% draaide ze zelf op.

fp-advies

Let op met de toepassing van de BOR bij de overname van wankelende bedrijven. Wees alert dat zo’n bedrijf zeker niet te hoog wordt gewaardeerd en houd rekening met de mogelijkheid van ‘omvallen’.