Misbruik van boedelvolmacht, gevolmachtigde aansprakelijk!
Wat speelde er bij de rechter?
Boedelvolmacht. De moeder van Teun is overleden. Samen met zijn zes broers en zussen is hij erfgenaam, ieder van hen voor een gelijk deel (1/7). Tot de nalatenschap behoort een perceel grond in het buitenland. Om de nalatenschap af te handelen, geven alle erfgenamen volmacht aan hun broer Jan. In de volmacht staat dat ze boedelvolmacht geven aan Jan “ om hen te vertegenwoordigen bij het beheer en de vereffening van de nalatenschap, waaronder met name de bevoegdheid hen te vertegenwoordigen bij beschikkingshandelingen over goederen van de nalatenschap ”.
Aan zichzelf toegedeeld. Op basis van de volmacht wordt bij een buitenlandse notaris door Jan, daarbij handelend voor en namens alle gezamenlijke erfgenamen, de grond aan zichzelf toegedeeld. Jan wordt de enige eigenaar van de grond. In de notariële akte verklaart hij dat de waarde van de grond wegens overbedeling onderling is verrekend, “zodat de partijen (de erfgenamen) over en weer niets meer van elkaar te vorderen hebben, casu quo iets aan elkaar verschuldigd zijn” .
Zo overeengekomen? Zodra Teun hier achter komt, eist hij van Jan opheldering. Die is zich van geen kwaad bewust. Alle erfgenamen hebben volmacht gegeven aan hem om de nalatenschap af te handelen. Dit houdt volgens Jan in dat ze daarover overeenstemming hebben bereikt. Dat moet volgens hem worden gezien als een overeenkomst op basis waarvan de nalatenschap door hem naar eigen inzicht kan worden afgehandeld.
Misbruik? Het bestaan van een overeenkomst wordt door Teun betwist. Volgens Teun heeft Jan misbruik gemaakt van de boedelvolmacht door de grond in het buitenland zonder verrekening van de waarde op zijn naam te zetten.
Eigendom staat vast door akte. Hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2019:10623) stelt vast dat Teun alleen aanspraak maakt op schadevergoeding. Hij eist geen vernietiging van de toedeling van de grond aan Jan. Daarom is het uitgangspunt dat Jan enig eigenaar is van de grond.
Verwijtbaar gehandeld. Er is geen overeenkomst over toedeling van de grond aan Jan, noch over de verrekening van de waarde. Hij heeft verwijtbaar gehandeld door de buitenlandse notaris daarover verkeerd in te lichten. Hierdoor hebben de overige erfgenamen schade geleden door het mislopen (ieder) van 1/7 deel van de waarde van het perceel. Dat bedrag wordt door de rechter vastgesteld op € 9.275 en moet door Jan aan ieder van zijn broers en zussen (met rente) worden betaald.
Erfbelasting belang. Op basis van art. 1 lid 1 sub 1 Successiewet 1956 wordt er erfbelasting geheven over al hetgeen wordt verkregen van iemand die ten tijde van het overlijden in Nederland woonde (moeder) en dat daartoe ook wordt gerekend al het buitenlands vermogen (de grond in het buitenland).
Wat is nu raadzaam?
Ter voorkoming van aansprakelijkheid is het raadzaam om de inhoud van de volmacht zo zorgvuldig mogelijk op te stellen. Handel als volmachtigde alleen namens de gezamenlijke erfgenamen als er overeenstemming is over de wijze waarop de nalatenschap wordt afgehandeld en over de waarde daarvan. Leg dit schriftelijk vast en laat dit voor akkoord ondertekenen door iedere erfgenaam.
Op http://tipsenadvies-belastingen.nl/download vindt u ons model Volmacht nalatenschapsafwikkeling (BT 25.01.04).