RECHT VAN DE BOUW - 13.12.2021

Beëindigen lopende aannemingsovereenkomst

Een lopende overeenkomst kan op verschillende manieren door contractpartijen tussentijds worden beëindigd. Volgens de wet is zowel opzeggen als ontbinden mogelijk. Wat zijn de financiële gevolgen en hoe staat u in uw recht?

Beëindiging aannemingsovereenkomst. Een aannemingsovereenkomst wordt normaliter beëindigd door voltooiing van de opdracht; bij oplevering. Voortijdige beëindiging kan zowel door de aannemer alsook door de opdrachtgever worden geïnitieerd. De aannemer kan beëindigen omdat de opdrachtgever niet op tijd of helemaal niet betaalt of door faillissement van de opdrachtgever. Anderzijds kan de opdrachtgever door wanprestatie van de aannemer ontevreden zijn over de uitvoering van het werk en de overeenkomst willen beëindigen door opzegging of door ontbinding.

Opzeggen of ontbinden

Opzegging alleen door de opdrachtgever.  In artikel 7:764 van het Burgerlijk Wetboek staat over opzegging van de overeenkomst van aanneming van werk in het algemeen:

  1. de opdrachtgever is te allen tijde bevoegd de overeenkomst geheel of gedeeltelijk op te zeggen;
  2. in geval van zulke opzegging, zal hij de voor het gehele werk geldende prijs moeten betalen, verminderd met de besparingen die voor de aannemer uit de opzegging voortvloeien, tegen aflevering door de aannemer van het reeds voltooide werk. Indien de prijs afhankelijk was gesteld van de werkelijk door de aannemer te maken kosten, wordt de door de opdrachtgever verschuldigde prijs berekend op grondslag van de gemaakte kosten, de verrichte arbeid en de winst die de aannemer over het gehele werk zou hebben gemaakt.

Afwijken mag. Artikel 7:764 van het Burgerlijk Wetboek is geen dwingende bepaling, waardoor er bij overeenkomst van kan worden afgeweken.

Ontbinding door beide partijen. Er is een specifiek artikel over ontbinding bij aanneming van werk: artikel 7:756 van het Burgerlijk Wetboek.

  1. Indien reeds voor de vastgestelde tijd van oplevering waarschijnlijk wordt dat het werk niet op tijd of niet behoorlijk zal worden opgeleverd, kan de rechter de overeenkomst op vordering van de opdrachtgever geheel of gedeeltelijk ontbinden.
  2. Indien reeds voor de oplevering waarschijnlijk wordt dat de opdrachtgever niet op tijd of niet behoorlijk aan zijn verplichtingen zal voldoen of dat de aannemer de overeenkomst niet zal kunnen uitvoeren ten gevolge van een omstandigheid die hem niet kan worden toegerekend, kan de rechter de overeenkomst op vordering van de aannemer geheel of gedeeltelijk ontbinden.
  3. De rechter bepaalt de gevolgen van de ontbinding. Hij kan de ontbinding ook doen afhangen van door hem te stellen voorwaarden.

Verschillen tussen opzeggen of ontbinden.  Bij het opzeggen van een overeenkomst is er sprake van een redelijke of contractuele opzegtermijn. Dat geldt niet bij het ontbinden van een overeenkomst. Bij opzegging kan als voorwaarde bepaald zijn dat er een reden moet gelden, maar dat hoeft niet. Bij ontbinding is er altijd een toerekenbare tekortkoming van de andere partij nodig voordat er ontbonden kan worden. Let op. Houd er rekening mee dat het ontbinden van een overeenkomst gevolgen kent voor het verleden: alle gemaakte afspraken worden totaal ongedaan gemaakt. In de aannemingsovereenkomst kunnen over dat onderwerp specifieke afspraken opgenomen zijn. Belangrijk is ook dat voor sommige afspraken geldt dat deze niet ongedaan kunnen worden gemaakt.

Ontbinding door de opdrachtgever

Wanprestatie. De opdrachtgever mag dus op grond van de wet een aannemingsovereenkomst ontbinden. Hiervoor gelden dan wel de volgende voorwaarden:

  • er moet sprake zijn van wanprestatie;
  • de wanprestatie moet ernstig genoeg zijn om de ontbinding te rechtvaardigen;
  • aan de aannemer moet een termijn worden gesteld waarbinnen deze zijn wanprestatie(s) kan rechtzetten (verzuim na ingebrekestelling vereist).

Let op 1. Bewaak artikel 7:756 van het Burgerlijk Wetboek: is het waarschijnlijk dat het werk niet op tijd of niet behoorlijk zal worden opgeleverd? Let op 2.  De opdrachtgever moet dan naar de rechter en kan niet buitengerechtelijk ontbinden.

Beëindiging goed vastleggen

Schriftelijk. Uw opdrachtgever, maar ook u als aannemer, kan en mag te allen tijde een aannemingsovereenkomst geheel of gedeeltelijk beëindigen. De voorkeur is om dat schriftelijk te doen, hoewel het mondeling ook kan. Het is wel van belang om duidelijkheid te scheppen over de manier van beëindiging. Is dat door opzegging of ontbinding? Het betekent in alle gevallen echter wel dat u en uw opdrachtgever de aangegane samenwerking financieel correct moeten afwikkelen, maar er zijn dus verschillen. Bij opzegging is van belang wat er in de aannemingsovereenkomst staat. Bij ontbinding gelden de algemene regels, maar daarvoor geldt ook artikel 7:756 van het Burgerlijk Wetboek, waardoor de opdrachtgever niet zomaar buiten rechte kan ontbinden. Let op.  Zorg dat de aannemingsovereenkomst duidelijk weergeeft wanneer er wel en wanneer er geen sprake kan zijn van opzegging dan wel ontbinding. Beschrijf ook de omstandigheden en wat u van elkaar in zo’n situatie verwacht.

Afrekening bij opzegging

Afgesproken prijs minus besparingen.  Uw opdrachtgever is verplicht aan u de gehele (voor het werk geldende) prijs, verminderd met eventuele besparingen, te betalen.

Waar kunt u ook aanspraak op maken?  Ook heeft u in beginsel aanspraak op:

  • de misgelopen winst;
  • de gemaakte kosten van reeds aangeschafte of bestelde materialen; en
  • andere niet meer terug te draaien kosten, zoals de lonen van het personeel.

Meenemen in definitieve afrekening. Ook aangegaan meer- en/of minderwerk of andere besparingen moeten meegenomen worden in de definitieve afrekening. Over al deze punten moeten u en uw opdrachtgever het eens worden.

Besparingen onderbouwen. Als aannemer moet u er rekening mee houden dat u een belangrijke mededelingsplicht heeft ten aanzien van doorgevoerde besparingen en welke besparingen dat dan betreffen. Ook deze besparingen moeten grondig worden uitgewerkt en worden meegenomen in wat er afgerekend moet worden.

Doorberekende kosten onderbouwen. Bovendien zal er gekeken worden of de door u door te berekenen kosten wel gegrond zijn. Zou bijv. aangeschaft materiaal ergens anders kunnen worden ingezet of teruggestuurd? Is of kan er bijv. vrijkomend personeel ingezet worden op een ander project? Let op. Dit betekent dat er door uw opdrachtgever bewijs kan worden opgevraagd bij de opsomming van de door te berekenen kosten in de afhandeling van de beëindiging van de aannemingsovereenkomst. Voorkom dat er conflicten ontstaan en geef openheid van zaken, zodat de rechter er niet aan te pas hoeft te komen.

Afrekening bij ontbinding

De waarde van het gerealiseerde werk.  Bij ontbinding geldt er een soortgelijke regel. Bij (gedeeltelijke) ontbinding ontstaan er ongedaanmakingsverbintenissen. Voor de verschuldigde termijnen door de opdrachtgever kan er naar de stand van het werk gekeken worden. Bij een ontbinding hoeft de opdrachtgever in beginsel alleen de waarde van het gerealiseerde werk te vergoeden. Naar de stand van het werk zijn deze termijnen verschuldigd, meer niet. Voor het deel dat niet uitgevoerd is, hoeft de aannemer ook niet verder te presteren. Er valt in beginsel niets ongedaan te maken. Als een deel van het werk toch ongedaan gemaakt moet worden, heeft u als aannemer het recht om uw materialen terug te nemen.

Schadevergoeding? Bovendien kan er aan ontbinding een schadevordering gekoppeld worden voor degene die de ontbinding inroept.

Als u te maken krijgt met beëindiging van een aannemingsovereenkomst door de opdrachtgever, zorg dan voor een correcte financiële en juridische afwikkeling. Weet dat er aparte regels gelden voor ontbinding of opzegging. Zorg dat u de door u opgevoerde posten bij de afrekening goed kunt onderbouwen. Leg alles schriftelijk vast.

Contactgegevens

Indicator BV | Schootense Dreef 31 | Postbus 794 | 5700 AT Helmond

Tel.: 0492 - 59 31 31 | Fax: 040 - 711 17 00

klantenservice@indicator.nl | www.indicator.nl

 

KvK-nummer: 17085336 | Btw-nummer: NL-803026468B01