VERMOGENSRENDEMENTSHEFFING - 31.10.2023

Advocaat-generaal: Wet rechtsherstel box 3 voldoet niet!

Wet rechtsherstel box 3

De Wet rechtsherstel box 3 moet met terugwerkende kracht over de belastingjaren 2017 tot en met 2022 de box-3-heffing in overeenstemming brengen met het Kerstarrest (ecli:nl:hr:2021:1963) van 24 december 2021. De wet kent drie soorten vermogen in box 3, namelijk bank- en spaartegoeden, schulden en overige bezittingen. Ieder van deze vermogenscategorieën kent een eigen forfaitair bepaald inkomen. Voor 2023: 0,36% voor bank- en spaartegoeden (voorlopig, begin 2024 wordt het definitieve percentage bekendgemaakt), 2,57% voor schulden en 6,17% voor overige bezittingen. Toen de wet in werking trad, was het al duidelijk dat ook deze aangepaste berekeningswijze aan de rechter zou worden voorgelegd.

Conclusie advocaat-generaal

Advocaat-generaal (A-G) Wattel heeft op 1 september 2023 (ecli:nl:phr:2023:655) een conclusie genomen in een bij de Hoge Raad voorliggende casus. De A-G is van mening dat behalve bij spaarders de Wet rechtsherstel box 3 niet voldoet en onvoldoende rechtsbescherming biedt. In de zaak waarover de A-G heeft geconcludeerd, is er sprake van een belastingplichtige waarvan het vermogen per 1 januari 2018 € 1.328.507 bedraagt, inclusief € 10.807 aan VvE-reserves. Volgens Hof Arnhem-Leeuwarden (ecli:nl:gharl:2023:139) moet er ten aanzien van de VvE-reserves uitgegaan worden van het rendement voor banktegoeden (0,12% over 2018) in plaats van (stelling van de staatssecretaris) het rendement voor overige bezittingen (5,38%). De A-G stelt dat Hof Arnhem-Leeuwarden ten onrechte is uitgegaan van het lagere rendement voor banktegoeden.

bz-advies

In het Belastingplan 2024 is met betrekking tot het aandeel in een VvE-reservefonds voorgesteld deze met ingang van 2023 te rangschikken in de vermogenscategorie Bank- en spaartegoeden. Dit geldt ook voor geld op een derdenrekening bij bijv. een notaris of een deurwaarder. De wetswijziging heeft alleen gevolg voor de Overbruggingswet box 3 (2023 - 2026) en geldt niet voor de Wet rechtsherstel box 3.

Werkelijk rendement niet benaderd

Maar vervolgens stelt de A-G dat van een benadering van de werkelijk behaalde inkomsten uit vermogen onvoldoende sprake is. Sterker nog, de schending van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) (discriminatieverbod en eigendomsrecht) zou met de berekeningswijze van de Wet rechtsherstel box 3 nog wel eens groter kunnen zijn dan voorheen. Immers, er wordt geen rekening gehouden met zeer verschillende en zelfs negatief renderende beleggingen. Alle beleggingen worden op een hoopje geveegd en naar een uniform positief rendement belast. De Wet rechtsherstel box 3 onthoudt systematisch rechtsherstel aan ondergemiddeld fortuinlijke beleggers en privilegieert bovengemiddeld fortuinlijke beleggers. Rechtsherstel moet bestaan uit daadwerkelijke benadering van het werkelijke individuele nettorendement. Als er wordt uitgegaan van een forfaitair systeem, lijkt een tegenbewijsregeling onontkoombaar. Volgens de A-G zou rechtsherstel nodig zijn als het werkelijke rendement en het forfaitair bepaalde rendement - significant - te ver uit elkaar liggen. De A-G adviseert de Hoge Raad de zojuist bedoelde significantie te kwantificeren en de zaak te verwijzen naar de feitenrechter ter bepaling van het werkelijke nettorendement. De Hoge Raad is nu aan zet en verwacht binnen zes maanden arrest te wijzen.

Formulier opgaaf werkelijk rendement

Hoewel staatssecretaris Van Rij nog steeds van mening is dat het kabinet met de compensatie naar redelijkheid uitvoering geeft aan het Kerstarrest, houdt hij de mogelijkheid open dat de Hoge Raad meegaat in de conclusie van de A-G. Daarom is hij doende met het ontwikkelen van een digitaal formulier waarop belastingplichtigen hun werkelijk behaalde rendement kunnen doorgeven. Zo’n digitaal formulier is nodig, want als de Hoge Raad de lijn van de A-G volgt, zal de gegevensstroom vanuit belastingplichtigen dusdanig omvangrijk zijn dat de Belastingdienst deze handmatig onmogelijk aan zal kunnen.