SUCCESSIEPLANNING - 15.03.2024

Hogere overbedelingsschuld bij tweede overlijden

Overbedelingsschuld

Eerste overlijden. Bij het overlijden van een van uw ouders bent u veelal tezamen met de langstlevende ouder en uw eventuele broers/zussen voor gelijke delen erfgenaam. Hierbij komt het in de praktijk vaak voor dat alle bezittingen en schulden van de nalatenschap worden toebedeeld aan langstlevende ouder. Deze ouder krijgt hierdoor de volledige beschikking over de nalatenschap. Doordat uw ouder de gehele nalatenschap verkrijgt, verkrijgt hij meer dan waar hij recht op heeft. Hierdoor heeft hij een zogenoemde ‘overbedelingsschuld’ aan u en uw broers/zussen.

Voorbeeld.Cor en Ria (huwelijkse voorwaarden) hebben een kind, Peter. Cor komt te overlijden en laat een woning met een WOZ-waarde van € 450.000 en een bankrekening van € 50.000 na. Ria en Peter hebben ieder recht op € 250.000 (€ 500.000 / 2), maar de gehele nalatenschap wordt aan Ria toebedeeld. Hierdoor heeft zij een overbedelingsschuld van € 250.000 aan Peter.

Schuld opeisbaar. Deze schuld is in het algemeen pas opeisbaar als de langstlevende ouder komt te overlijden. De schuld wordt bij het tweede overlijden dan ook in mindering gebracht op de nalatenschap.

Waardering woning

WOZ-waarde. In de fiscale wet is bepaald dat de woning bij het vaststellen van de nalatenschap wordt gewaardeerd op de WOZ-waarde. Hierdoor is de overbedelingsvordering van Peter bij het eerste overlijden ook gewaardeerd op basis van deze WOZ-waarde.

Waarde in het economisch verkeer. De waarde in het economisch verkeer (WEV) van de woning is in de praktijk meestal hoger dan de WOZ-waarde. Hierdoor is de civiele waarde van de overbedelingsschuld veelal hoger dan de fiscale waarde van de schuld.

Waardering schuld tweede overlijden

De vraag die vervolgens opkomt, is dan ook op welke wijze de overbedelingsschuld bij het tweede overlijden gewaardeerd moet worden. Op basis van de nadeligere fiscale waardering of op basis van de voordeligere civiele waardering?

Kennisgroepstandpunt. De Kennisgroep Successiewet heeft onlangs bevestigd dat de fiscale waarderingsgrondslag van de woning, de WOZ-waarde, niet geldt voor de waardebepaling van de overbedelingsschuld (KG:063:2023:32) . Dit geldt overigens niet alleen voor de woning, maar ook voor bijv. de waardering van effecten en verhuurde woningen. De overbedelingsschuld mag worden gewaardeerd op basis van de WEV-waarde. Tip.  Om latere discussies over de WEV-waarde van de woning (of andere bezittingen) te voorkomen, is het aan te bevelen om de woning bij het eerste overlijden te laten taxeren.

Minder erfbelasting. Als gevolg hiervan kan er bij het overlijden van de langstlevende ouder een grotere schuld in mindering gebracht worden op de nalatenschap. Hierdoor is er ook minder erfbelasting verschuldigd.

Besparing. Als de WEV-waarde van de woning van Cor bij zijn overlijden € 550.000 bedroeg, heeft Peter een overbedelingsvordering op zijn moeder van € 300.000 ((€ 550.000 + € 50.000) / 2) in plaats van € 250.000. Dit leidt bij het overlijden van zijn moeder Ria tot een belastingbesparing van € 5.000 ((€ 300.000 -/- € 250.000) x 10%).