RUBRIEK - 24.03.2009

Verzuim door alcohol- en drugsproblemen

Verslavingsproblemen worden gezien als een privézaak. Maar of het nu gaat om (overmatig) gebruik op het werk of privé, u heeft met zichtbare en verborgen kosten voor het bedrijf te maken. Wat moet u weten?

De feiten

Wist u dat 4% van de werkende beroepsbevolking wel eens alcohol vlak voor of tijdens het werk drinkt? Dat 3% van de totale alcoholconsumptie in Nederland op het werk wordt genuttigd? En dat 5% van de gehele beroepsbevolking een probleemdrinker is? Dat heeft het Ministerie van SZW in 2003 laten onderzoeken en dat zal niet veel beter zijn geworden. Het meest recente totaalbedrag ten gevolge van o.a verzuim, ongevallen en minder productiviteit is uit 2001 en werd toen geschat op € 1,6 miljard!

Let op. De verzuimcijfers ten gevolge van alcohol- en drugsgebruik zitten verscholen in het algemeen ziekteverzuim. Van werknemers in de Ziektewet ervaart 13% problemen met alcoholgebruik. Het ziekteverzuim van probleemdrinkers ligt twee tot zes keer hoger dan gemiddeld. Recent onderzoek laat zien dat één op de tien managers wel eens een werknemer betrapt op drugs- of drankgebruik onder werktijd. Alle reden om alert te zijn dus!

De risico’s

De gevolgen van een groot drank- en drugsgebruik zijn in het werk te merken aan bijv.:

• meer ziekteverzuim;

• een grotere kans op een ongeval;

• tot maar liefst 25% minder productiviteit;

• kwalitatief minder goed werk;

• aantasting van de werksfeer.

Hoe herkent u alcoholgebruik?

1. De signalen. Sommige signalen liggen voor de hand, andere signalen leiden geleidelijk aan tot een ‘vermoeden’. Het kan zijn dat de adem naar alcohol ruikt en dat er ‘zomaar’ kleine ongelukjes gebeuren. De werknemer verzuimt vaker, neemt lange pauzes en gaat opvallend vaak naar het toilet. Verder zijn concentratieverlies en minder efficiënt werken bekende signalen.

2. Zichtbaar. De medewerker verliest duidelijk gewicht. Zwetende handen trillen en wijzen op ontwenningsverschijnselen. Een troebele blik en een minder verzorgd uiterlijk vallen op.

3. Reacties van anderen. Collega’s hebben vaak als eerste een vermoeden. De verhouding met de betreffende collega’s verslechtert en er komen steeds meer klachten, ook van klanten.

Wat kunt u doen?

Ontslag. Alcoholgebruik op het werk is niet bij wet verboden. De werknemer blijft zelf primair verantwoordelijk voor zijn alcoholconsumptie.

Tip. Het Nieuw Burgerlijk Wetboek kent wel de ontslagreden: “wanneer de werknemer zich ondanks waarschuwing overgeeft aan dronkenschap of ander liederlijk gedrag” (Art. 7:678 lid 2 onder c). Het moet dan gaan om situaties waarin werknemer zich liederlijk gedraagt tijdens het werk.

Personeelsreglement. Maak voorschriften (personeelsreglement) over het gebruik van alcohol onder werktijd en vóór aanvang van het werk voor zover dat invloed kan hebben op de arbeidsprestatie. Maak aan huidige en toekomstige werknemers duidelijk wat de regels zijn en hoe die worden gecommuniceerd.

Tip. Ga als u iemand van alcohol of drugsgebruik verdenkt, niet alleen op uw eigen oordeel af, maar roep de hulp in van de bedrijfsarts of van de bedrijfsmaatschappelijk werker.

Een voorbeeld van zo’n voorschrift vindt u op onze Download Zone, ttp://personeel.indicator.nl (PS 14.10.05).