Grond verkregen door verjaring plus geen schadevergoeding

Strook grond opgeëist. Tien jaar geleden is Klaas eigenaar geworden van een vrijstaande woning met tuin. De tuin is omgeven door een hekwerk dat kan worden afgesloten. Dan ontvangt hij van de gemeente bericht waarin staat dat hij zonder rechthebbende te zijn een strook grond in gebruik heeft dat eigendom is van de gemeente. De grond maakt deel uit van zijn tuin. Als eigenaar staat de gemeente in zijn recht om deze grond op te eisen (art. 5:2 BW) . Mocht Klaas de grond hebben verkregen door verjaring, dan eist de gemeente € 13.098 schadevergoeding.

Hek rond de tuin

Als Klaas navraag doet, blijkt dat er al 45 jaar geleden door de eerste eigenaar van het pand een houten hekwerk is geplaatst rond de tuin en de strook grond. Het hekwerk is later vervangen door het huidige draadhekwerk en vormt een duidelijke erfafscheiding van de tuin. Door Klaas en door de vorige eigenaren is de strook grond die nu door de gemeente wordt geclaimd, altijd beschouwd als onderdeel van de tuin.

Bezit van grond naar objectieve maatstaven.  Voor bevrijdende verjaring is het vereist dat er sprake is van onafgebroken bezit van een goed (de strook grond) gedurende een periode van ten minste 20 jaar (art. 3:105 BW) . Niet van belang is of de bezitter wel of niet te goeder trouw is. Van bezit is sprake als iemand een goed houdt voor zichzelf (art. 3:107 lid 1 BW) . Dat moet worden beoordeeld naar verkeersopvatting en op basis van uiterlijke feiten (art. 3:108 BW) . Het bezit moet ondubbelzinnig en openbaar zijn, waarbij het aankomt op de uiterlijke omstandigheden.

Ondubbelzinnig bezit. Uit getuigenverklaringen en foto’s blijkt dat er al meer dan 45 jaar een hek staat om de tuin en om de strook grond. Dat hek kan worden afgesloten, zodat het niet toegankelijk is voor derden. Door het plaatsen van het hekwerk en het vervangen daarvan, hebben de vorige eigenaren voor derden duidelijk gemaakt dat de strook grond deel uitmaakt van de tuin en dat ze pretenderen daarvan eigenaar te zijn. Daarmee is er sprake van ondubbelzinnig bezit. Het feit dat het mogelijk is om over het hek te klimmen om de grond te bereiken, zoals de gemeente aanvoert, maakt dat niet anders. Door bevrijdende verjaring is Klaas eigenaar van de strook grond en deze kan niet door de gemeente worden opgeëist.

Mogelijk schadevergoeding betalen

Het kan zijn dat de eigenaar die de grond door bevrijdende verjaring heeft verkregen daarvoor een schadevergoeding moet betalen aan de oorspronkelijke eigenaar (de gemeente), want iemand die grond in bezit neemt, terwijl hij weet dat een ander daarvan eigenaar is, handelt onrechtmatig. Niet iedere verkrijging door verjaring is aan te merken als een onrechtmatige daad. Dat is afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval (ECLI:NL:HR:2017:309) .

Vordering verjaard. In dit geval is er van schadevergoeding geen sprake. De daarvoor geldende verjaringstermijn bedraagt 20 jaar (art. 3:314 lid 2 BW) . Deze termijn is ingegaan op het moment dat de bezitter van de grond (een rechtsvoorganger van Klaas) door bevrijdende verjaring eigenaar is geworden. Dat betekent dat de vordering van de gemeente ruimschoots is verjaard. Bovendien had de gemeente deze vordering niet tegen Klaas moeten instellen, maar tegen deze vorige eigenaar. Klaas kan dus opgelucht ademhalen. De gemeente moet € 2.063 aan proceskosten betalen (ECLI:NL:RBOBR:2021:3379) .