Wel of geen rente over de kindsdelen?

Fictief vruchtgebruik. De erfbelasting over de kindsdelen moet door de langstlevende ouder worden voldaan. Omdat de gehele nalatenschap aan de langstlevende ouder wordt toegedeeld, heeft deze het voordeel van dat vermogen. Dat wordt het fictief vruchtgebruik genoemd. Let op.  Het nadeel ligt bij de kinderen. Hun vorderingen zijn niet opeisbaar en het gehele vermogen mag door de langstlevende ouder worden opgemaakt. Dat heet de blote eigendom.

Erfbelasting bij eerste overlijden. De waarde van het fictief vruchtgebruik is afhankelijk van de leeftijd van de langstlevende ouder op het moment van overlijden van de eerste ouder. Deze waarde mag van de waarde van de kindsdelen worden afgetrokken.

Voorbeeld 1.Bij overlijden van de eerste ouder krijgen de drie kinderen ieder een vordering van € 100.000. De langstlevende ouder is 68 jaar. Bij deze leeftijd hoort factor 8(art. 5 Uitv besl SW). Deze factor wordt vermenigvuldigd met 6%. De waarde van het fictief vruchtgebruik bedraagt dan 48% van € 100.000 = € 48.000. De blote eigendom van de kindsdelen bedraagt daardoor € 52.000 (per kindsdeel). Van dit bedrag mag de kindvrijstelling worden afgetrokken (in 2024: € 25.187). Dan resteert er een belastbare verkrijging van € 26.813. Daarover moet 10% erfbelasting worden betaald. In totaal betaalt de langstlevende ouder € 8.043 erfbelasting (3 x € 2.681).Let op. De waarde van het fictief vruchtgebruik (in totaal € 144.000) wordt wel opgeteld bij de waarde van de erfrechtelijke verkrijging van de langstlevende ouder. Maar deze heeft recht op de partnervrijstelling van € 795.156 (2024).

Rente over de kindsdelen

Dit ligt anders als er rente over de kindsdelen wordt berekend. Door de fiscus is maximaal een samengestelde rente van 6% toegestaan. Daardoor worden de vorderingen van de kinderen aanmerkelijk hoger. Dat is gunstig voor de kinderen, omdat ze na overlijden van hun langstlevende ouder beduidend minder (of mogelijk zelfs geen) erfbelasting hoeven te betalen. Bij het overlijden van de eerste ouder wordt er meer erfbelasting betaald, omdat er door de hoge rente geen fictief vruchtgebruik bestaat.

Voorbeeld 2.Dezelfde situatie, alleen mag de waarde van de kindsdelen niet worden verminderd. De langstlevende ouder betaalt erfbelasting over de nominale waarde van de vorderingen. Na aftrek van het vrijgestelde deel resteert dan een belastbare verkrijging van € 74.813. Daarover moet € 7.481 erfbelasting worden voldaan (per kind). In totaal betaalt de langstlevende ouder € 22.443 erfbelasting. Dat is € 14.400 meer dan in het eerste voorbeeld zonder rente en met fictief vruchtgebruik.

Keuze maken

In een testament of door de langstlevende ouder in overleg met de kinderen kan de hoogte van de rente worden vastgesteld. De volgende factoren spelen daarbij een rol:

• Moet de langstlevende ouder of moeten juist de kinderen minder erfbelasting betalen?
• Wat is de leeftijd van de langstlevende ouder bij het eerste overlijden?
• Wat is de levensverwachting van de langstlevende ouder?
• Beschikt de langstlevende ouder na het eerste overlijden over middelen om de erfbelasting van de kinderen te kunnen voldoen?

Termijn. Tot acht maanden na het eerste overlijden (voor indiening van de aangifte erfbelasting) kan deze keuze worden gemaakt!