RECHT - 26.04.2017

Mag u zaken van de klant achterhouden als hij niet betaalt?

Retentierecht

Eigendom. Als iemand eigenaar is van een bepaalde zaak, is hij ‘exclusief rechthebbende’. Dat wil zeggen dat hij beslist wat er met de zaak gebeurt, wie er gebruik van kan maken en dat hij de zaak kan opeisen als iemand anders het in bezit heeft.

Retentierecht is uitzondering. Met het retentierecht heeft de wetgever daar een uitzondering op gemaakt. Een bedrijf kan gebruikmaken van zijn retentierecht wanneer zijn klant niet betaalt en hij zaken van die klant onder zich heeft. Denk bijv. aan de fietsenmaker die een fiets repareert. Komt de klant de fiets weer ophalen, maar wil hij niet betalen, dan kan de fietsenmaker weigeren om de fiets mee te geven, ondanks dat de klant eigenaar daarvan is.

Ook voor de boekhouding. Het retentierecht geldt zelfs voor de boekhouding. Denk aan de situatie waarin een bedrijf de rekeningen van de accountant niet betaalt, maar wel afgifte van de boekhouding wil. De accountant kan dan weigeren de boekhouding af te geven totdat de facturen zijn betaald.

Voorwaarde: opschorting

Opschorting. De wet stelt dat het retentierecht alleen kan worden gebruikt in gevallen die de wet aangeeft. In de praktijk komt het erop neer dat er moet zijn voldaan aan de voorwaarden voor ‘opschorting’. Wat zijn die voorwaarden?

• Er moet sprake zijn van het niet nakomen van een vordering waarvan de betalingstermijn is verstreken (een opeisbare vordering).
• Het bedrijf moet een goede reden hebben om te vermoeden dat de klant niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. In dat geval kan hij de verplichting tot teruggave opschorten (en dus het retentierecht inroepen).
• Er moet voldoende samenhang zijn tussen de vordering van de ondernemer (betaling facturen) en de zaak die niet wordt teruggegeven.

Einde retentierecht. Van belang is dat het retentierecht slechts mag worden uitgeoefend totdat betaling heeft plaatsgevonden. Direct na de betaling is er geen sprake meer van een opeisbare vordering en wordt er niet meer aan de voorwaarden voldaan. De zaak moet dan direct worden teruggegeven.

Ook als de zaak eerder wordt teruggegeven aan de klant, vervalt het retentierecht: de ondernemer kan de zaak niet meer terugeisen met een beroep op het retentierecht. Tip. Zorg ervoor dat aan alle voorwaarden voor het retentierecht is voldaan en dat die situatie niet wijzigt. Worden de zaken op een gegeven moment achtergehouden zonder dat er een retentierecht bestaat, dan kan de klant een kort geding starten om zijn spullen terug te krijgen.

Overige aandachtspunten

Ook voor kosten van de zaak. Het retentierecht geldt ook voor kosten die een ondernemer moet maken om het onder het retentierecht vallende goed te behouden. Denk aan kosten voor opslag of noodzakelijk onderhoud. Worden die kosten niet voldaan, dan hoeft de zaak niet te worden teruggegeven.

Faillissement. Als een bedrijf failliet gaat, blijft het retentierecht in eerste instantie gewoon bestaan. De curator mag de zaak opeisen en verkopen, maar de ondernemer mag er dan met voorrang zijn vordering op verhalen (maar staat wel in rang na onder meer de curator zelf). Tip. Geef de curator een redelijke termijn om de zaak op te eisen. Doet hij dat niet en betaalt hij de factuur ook niet, dan kan het bedrijf de zaak zelf verkopen.