IN DE KIJKER - 28.02.2014

Vijf jaar procederen levert straks € 1.000,- op

Sanctie op lang procederen?

Hoe werkt dat? Als uw cliënt met een gemeente overhoop ligt over bijvoorbeeld een handhavingsbesluit of een omgevingsvergunning, dan moet uiteindelijk de rechter vaststellen wat de rechten en plichten in deze zaak zijn. Dat moet niet te lang duren natuurlijk.

Wat is ‘niet te lang’? Maar ja, wat is niet te lang en staat hier dan een sanctie op? De eerste uitspraak van de zogenaamde ‘grote kamer’ spreekt klare taal! Als het bezwaar en beroep bij elkaar opgeteld straks vijf jaar duurt, dan heeft uw cliënt recht op € 1.000,-.

Binnen een ‘redelijke termijn’

Rechten van de mens. In Europa kennen we immers het fundamentele recht dat een zaak binnen een ‘redelijke termijn’ door een rechter wordt behandeld. Niemand zit immers te wachten op langslepende rechtszaken (artikel 6, eerste lid van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM)).

Vier jaar. Maar hoelang duurt een ‘redelijke termijn’? Die termijn is nu door de bestuursrechtelijke grote kamer voor alle bestuursrechtelijke geschillen bepaald op vier jaar, 29.01.2014 (RVS:2014:188). Dit geldt dan voor geschillen die bestaan uit een bezwaarprocedure, beroep en hoger beroep.

Welke procedures? Daarmee is er eindelijk sprake van een uniforme ‘redelijke termijn’ in ons bestuursrecht. Het gaat dan om procedures bij:

• de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State;
• de Centrale Raad van Beroep; of
• het College van Beroep voor het bedrijfsleven.

Berekening redelijke termijn

Indienen bezwaarschrift. In beginsel begint deze termijn te lopen op het moment dat er een bezwaarschrift is ingediend.

Bezwaar- en beroepsfase. Daarna mogen de bezwaar- en beroepsfase samen niet langer duren dan twee jaar. Voor de bezwaarfase bij het bestuursorgaan gaat men uit van een redelijke termijn van een half jaar en voor de procedure bij de rechtbank gaat men uit van een redelijke termijn van anderhalf jaar.

Hoger beroep. Vervolgens mag het hoger beroep ook niet langer duren dan twee jaar. Bij elkaar opgeteld komt men dan dus op vier jaar.

Schadevergoeding. Wordt die redelijke termijn niet gehaald, dan krijgt u op verzoek van de overheid € 500,- (immateriële) schadevergoeding voor ieder half jaar overschrijding. Let op. Artikel 6 van het EVRM heeft alleen betrekking op de behandeling binnen een redelijke termijn door de rechter en niet door het bestuursorgaan. Als de bezwaarfase veel te lang heeft geduurd en de zaak wordt vervolgens niet meer aan de rechter voorgelegd, dan kunt u die schadevergoeding vergeten. Alleen als het bewaar en beroep samen de redelijke termijn overschrijden, kijkt de rechter of die termijnoverschrijding nu is toe te rekenen aan het bestuursorgaan of de rechter.

Na 1 februari 2014. De redelijke termijn van vier jaar geldt voor bezwaar- en beroepsprocedures die volgen op besluiten die na 1 februari 2014 bekend worden gemaakt.