UBO-gegevens niet voor iedereen in te zien, wat nu?

Bestrijden witwassen en terrorismefinanciering.  Elke lidstaat van de Europese Unie is verplicht om een UBO-register bij te houden. Dit heeft tot doel om witwaspraktijken en andere malafide praktijken te bestrijden. UBO staat voor Ultimate Beneficial Owner. Daarmee wordt bedoeld een natuurlijk persoon die eigenaar is van of zeggenschap heeft over een onderneming en die de uiteindelijk economisch belanghebbende is, bijv. natuurlijke personen met meer dan 25% van de aandelen in een BV. Inschrijving in het UBO-register is in Nederland sinds 27 maart 2022 verplicht voor NV’s, BV’s, stichtingen, maatschappen, Vof’s, CV’s en bepaalde verenigingen. Uitgesloten hiervan zijn eenmanszaken, verenigingen met beperkte rechtsbevoegdheid zonder onderneming, VvE’s en beursgenoteerde ondernemingen. Het UBO-register wordt bijgehouden door de Kamer van Koophandel.

Openbaar in te zien

Eerst zouden de gegevens uit het UBO-register slechts door een beperkte groep van personen (notarissen, accountants) en (overheids)instanties zijn in te zien. Na wijziging van de richtlijn is bepaald dat iedereen toegang heeft tot het UBO-register voor wat betreft de volgende gegevens van de UBO:

• naam;
• geboortejaar en geboortemaand;
• woonstaat;
• nationaliteit;
• aard en omvang van het gehouden economisch belang.

Europese rechter grijpt in

Hier heeft de rechter nu een stokje voor gestoken. In een zaak die speelde over het UBO-register van Luxemburg heeft het Europees Hof van Justitie geoordeeld dat het voor iedereen vrij toegankelijk maken van informatie over UBO’s een ernstige inbreuk vormt op het recht op privacy (ECLI:EU:C:2022:912, C-37/20 en C-601/20) . Het beginsel van openheid is geen doelstelling van algemeen belang. De maatregel om iedereen inzage te geven in het UBO-register, is ook niet noodzakelijk om witwaspraktijken te bestrijden. De rechter oordeelt daarom dat het gedeelte van de richtlijn dat handelt over openbare toegankelijkheid van het UBO-register ongeldig is.

Gevolgen voor Nederland

De uitspraak van de Europese rechter heeft in Nederland tot gevolg dat de Kamer van Koophandel voorlopig geen informatie verstrekt uit het UBO-register. Informatie uit het register is alleen voor bepaalde opsporingsinstanties beschikbaar op basis van een vordering van het Openbaar Ministerie. Nederland gaat in overleg met de betreffende Europese instanties om te bekijken welke informatieverstrekking er in de toekomst mogelijk is.

Registratieplicht blijft overeind

Wat niet verandert, is de verplichting om nog steeds iedere UBO van een nieuwe of bestaande onderneming in te schrijven in het UBO-register. Het niet voldoen aan de verplichting tot UBO-registratie wordt beschouwd als een economisch delict. Dat kan reden zijn voor het opleggen van bestuurlijke boetes.